ذخيره‌سازي و انتقال مجدد ماده خشك ساقه در سه رقم گندم زراعي تحت رژيم‌هاي مختلف رطوبتي در مراحل قبل و بعد از گلدهي

به‌منظور بررسي توان ذخيره‌سازي و انتقال مجدد ماده خشك ساقه سه رقم گندم زراعي تحت رژيم‌هاي مختلف رطوبتي، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94 1393 در مزرعه آموزشي پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران، اجرا شد. تيمارهاي اين آزمايش، شامل سه رقم گندم زراعي (پيشتاز، سيوند و پارسي) و 12 سطح رطوبتي به صورت تركيبي (70، 90، 110 و 130 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير كلاس A در مرحله قبل از گلدهي (مرحله 30 تا 60 زادوكس) و سطوح 90، 110 و 130 ميلي‌متر تبخير تجمعي در مرحله پس از گلدهي از 60 تا 93 مراحل زادوكس) بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان ذخيره‌سازي ماده خشك ساقه مربوط به رقم پارسي (1046 ميلي‌گرم در ساقه) و تيمار 70 ميلي‌متر تبخير در مرحله قبل از گلدهي و 90 ميلي‌متر تبخير در مرحله بعد از گلدهي (T79) با 1070 ميلي‌گرم در ساقه بود. با اين حال، ارقام تحت رژيم‌هاي مختلف رطوبتي از نظر صفات انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد واكنش متفاوتي نشان دادند؛ به گونه‌اي كه رقم پيشتاز تحت تيمار 130 ميلي‌متر تبخيرتجمعي در مرحله قبل و بعد از گلدهي (T1313)، بيشترين ميزان انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد را به ترتيب با ميانگين 476 ميلي‌گرم در ساقه و 56 درصد داشت و از اين نظر، ميانگره‌هاي زيرين (حدفاصل سطح خاك تا ابتداي ميانگره ماقبل آخر)، بيشترين ميزان انتقال مجدد ماده‌خشك (195 ميلي‌گرم در ساقه در تيمار T1313 را نسبت به دو ميانگره ديگر (پدانكل و پنالتيميت) داشتند. در همين تيمار (T1313)، رقم پارسي (با وجود بالاترين ميزان ذخيره‌سازي ماده خشك ساقه) كمترين ميزان انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد را (به ترتيب با ميانگين 427 ميلي‌گرم در ساقه و 45 درصد) نسبت به دو رقم ديگر داشت. رقم پيشتاز با توان بالا در انتقال مجدد ماده خشك ساقه، بيشترين ميزان عملكرد دانه (6850 كيلوگرم در هكتار) را نيز به خود اختصاص داد، كه مي‌تواند در شرايط تنش خشكي بسيار حائز اهميت باشد.