ناشنوايي تكيه در گونه‌هاي تهراني و كرماني زبان فارسي

ناشنوايي تكيه به ناتواني در ادراك تكيه در زبان‌هايي اشاره دارد كه در آن‌ها تكيه نقش تقابلي ندارد. در پژوهش حاضر ناشنوايي تكيه در گونه‌هاي تهراني و كرماني بررسي شده است. اين گونه‌ها به لحاظ رده‌شناسي ريتم در رده‌هاي متفاوت هجا ـ زمان و تكيه ـ زمان قرار مي‌گيرند. آزمون اين پژوهش تكليف بازخوان توالي پپركمپ و همكاران (2010) بود كه بر روي اين دو گونه تكرار شد تا توانايي آزمودني‌ها (20 مرد و 20 زن از هر گونه) در ادراك جفت‌هاي كمينۀ واجي، تكيه‌اي ديرشي و تكيه‌اي غيرديرشي بررسي شود. براي بررسي شاخص نرخ خطا، آزمون‌هاي تحليل واريانس دوطرفۀ آميخته و تعقيبي بنفروني و براي بررسي تأثير مقادير بسامد پايه بر ادراك جفت‌هاي كمينه آزمون رگرسيون خطي تعميم‌ يافته اجرا شد. نتايج نشان داد كه علي‌رغم تفاوت در الگوي ريتمي، بين دو گونه تفاوت معناداري در عملكرد آزمودني‌ها مشاهده نمي‌شود. با اين وجود، عملكرد آزمودني‌ها در ادراك جفت‌هاي كمينۀ واجي به صورتي معنادار بهتر از عملكرد آن‌ها در هر دو جفت كمينۀ تكيه‌اي بود كه اين نشانگر ناشنوايي تكيه در آن‌هاست. همچنين، در اين گونه‌ها عملكرد آزمودني‌ها در دو جفت كمينۀ تكيه‌اي ديرشي و غيرديرشي تفاوت معناداري نداشت. تناوب در مقادير بسامد پايه هم تأثير معناداري بر ادراك جفت‌هاي كمينه نشان نداد. پژوهش رحماني و همكاران (2015) ميزان ناشنوايي تكيه را در هر سه زبان فارسي، فرانسوي و مجاري زياد مي‌داند، امّا اين پژوهش نشان مي‌دهد كه اين گونه‌ها بر اساس رده‌شناسي ناشنوايي تكيه و شاخص ناشنوايي وضعيتي شبيه زبان مجاري دارند.