ارزيابي تنوع تحمل نمونه‌هاي ژنتيكي نخود بومي تيپ كابلي در شرايط خشكي انتهاي فصل

يكي از اثرات تغييرات اقليم كاهش بيشتر بارندگي در نواحي خشك جهان است. بهره‌گيري از تنوع طبيعي موجود در ژرم‌پلاسم گياهي به‌منظور دستيابي به نمونه‌‌هاي ژنتيكي با درجه تحمل بيشتر، يكي از رويكردهاي پيش‌رو در برابر اثرات منفي تغييرات اقليم بر توليد و جز ضروري براي كشاورزي پايدار به شمار مي‌رود. اين پروژه با هدف دستيابي به نمونه‌‌هاي ژنتيكي با پتانسيل عملكرد بالا در مواجهه با تنش خشكي انتهاي فصل بر روي 70 نمونه ژنتيكي نخود تيپ كابلي بانك ژن گياهي ملي ايران انجام پذيرفت. به اين منظور نمونه‌هاي ژنتيكي در قالب طرح آگمنت در سال زراعي 95 -1394 در كرج و كردستان به‌صورت بهاره كشت شدند. در كردستان، نمونه‌ها در دو شرايط كشت ديم و كشت با اعمال دو آبياري تكميلي در مرحله غلاف بندي موردبررسي قرار گرفتند. در كرج نيز نمونه‌ها با اعمال دو تيمار آبياري، آبياري نرمال در تمام مراحل رشد گياه و آبياري تا زمان گلدهي و قطع آبياري از زمان گلدهي به بعد، با يكديگر مقايسه شدند. در طول فصل رشد، صفات زراعي يادداشت‌برداري شد. با برآورد شاخص‌هاي تحمل و حساسيت تنش و گروه‌بندي نمونه‌هاي ژنتيكي بر اساس صفات زراعي و شاخص‌هاي تحمل و حساسيت با بهره‌گيري از تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي و تجزيه خوشه‌اي در سنندج نمونه‌هاي KC215172، KC215286، KC215369 و KC216010 در كرج نمونه‌هاي KC215286، KC215727، KC215442، KC215443 و KC216023 با بالاترين مقادير GMP و STI و پايين‌ترين مقادير TOL و SSI نمونه‌هاي با پتانسيل عملكرد بالا و متحمل نسبت به تنش خشكي شناخته شدند. با جمع‌بندي نتايج نمونه‌هاي KC215286، KC215442 و KC215443 نمونه‌هاي ژنتيكي اميدبخش در هر دو سايت بودند.  نتايج اين پژوهش توجه به نمونه‌هاي ژنتيكي بومي  به‌عنوان ميراث باارزش ملي براي پيشبرد اهداف به نژادي را مشخص مي‌سازد.