ارزيابي كاربرد زئوليت بر عملكرد و كارآيي مصرف آب ذرت (.Zea mays L) تحت شرايط كم‌آبياري

به‌منظور بررسي اثر كم‌آبياري و زئوليت بر گياه ذرت (Zea mays L.) در دو تاريخ كاشت ارديبهشت و تيرماه در سال 1396، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه‌ي طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه‌ دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند اجرا شد. فاكتورها شامل زئوليت در دو سطح (صفر و 10 تن در هكتار) و كم‌آبياري در هشت سطح شامل: تأمين 100 درصد نياز آبي در كل دوره رشد به روش رايج، 75 و 50 درصد نياز آبي طي رشد رويشي به روش رايج، 75 و 50 درصد نياز آبي در دوره‌ي رويشي به روش جويچه‌اي‌ يك‌درميان ثابت، خشكي موضعي ريشه با 75 و 50 درصد نياز آبي طي رشد رويشي به صورت جابه‌جايي جويچه‌هاي مرطوب در هر آبياري، 75 درصد نياز آبي در كل دوره رشد به روش جويچه‌اي‌ يك‌درميان ثابت بود. تيمار شاهد آبياري داراي بيشترين عملكرد ماده‌ي خشك، تعداد دانه در بلال، عملكرد دانه، شاخص برداشت و كارآيي مصرف آب بود و آبياري رايج با 50 درصد نياز آبي در دوره‌ي رويشي به ترتيب حدود 18، 29، 38، 26 و 19 درصد صفات فوق را كاهش داد. بيشترين كارآيي‌مصرف آب با 7/6 درصد افزايش نسبت به شاهد، در تاريخ كاشت دوم و تيمار آبياري جويچه‌اي يك در ميان ثابت بر اساس 75 درصد نياز آبي در كل رشد، حاصل شد. به طوركلي نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت 12 تيرماه و كاربرد زئوليت اثر مطلوبي بر تمام صفات اندازه‌گيري شده داشت. عملكرد در كم‌آبياري كاهش يافت اما با افزايش شاخص برداشت و كارآيي مصرف آب، آب مازاد ناشي از كم‌آبياري مي‌تواند صرف آبياري اراضي بيشتر و افزايش توليد شود لذا استفاده از زئوليت به همراه تيمارهاي جويچه‌اي يك در ميان ثابت با 75 درصد نياز آبي در دوره‌ي رويشي و كل رشد براي تاريخ كاشت دوم ذرت در منطقه‌ بيرجند توصيه مي‌شود.