ارزيابي صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك ارقام گندم (.Triticum aestivum L) در شرايط تنش غرقاب و رابطه آن با عملكرد دانه

تنش غرقاب يكي از مهم‌ترين تنش‌ها در رابطه با گياهان پاييزه به‌خصوص در مناطق شمال كشور است. با صرفه‌ترين و مطمئن‌ترين روش براي كاهش اثرات تنش‌هاي محيطي بر گياهان زراعي انتخاب رقم مقاوم است، از اين رو اين آزمايش با هدف بررسي تحمل به تنش غرقاب در ژنوتيپ‌هاي گندم با استفاده از برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك و رابطه آن با عملكرد دانه انجام شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با 3 تكرار و دو فاكتور (1) تنش غرقاب (عدم غرقاب و 15 روز غرقاب) و (2) رقم (20 رقم) در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 96-1395 به انجام شد. بر اساس نتايج اين آزمايش بيشترين عملكرد دانه در شرايط عدم تنش در رقم‌هاي N80-19، N87-20 و N-91-14 مشاهده شد كه به‌ترتيب برابر 1.95 و 1.88 گرم در بوته بود، در شرايط غرقاب بيشترين عملكرد دانه در رقم‌هاي N-80-19 (1/02 گرم در بوته) و كوهدشت (0.96 گرم در بوته) به دست آمد. نتايج اين آزمايش نشان داد سطح برگ، وزن خشك برگ، كلروفيل a و b، حجم و وزن خشك ريشه، كارتنوئيد و عدد SPAD تحت تاثير، اثر مخرب تنش غرقاب قرار گرفتند و نسبت به شرايط عدم تنش افت شديدي داشتند. سطح برگ بيشترين همبستگي (0.89) را با عملكرد دانه داشت، پس از سطح برگ ،كلروفيل a (0/88 )و عدد كلروفيل متر(0/75) بيشترين همبستگي را با عملكرد دانه نشان دادند. بر اساس نتايج اين آزمايش مي‌توان بيان كرد سطح برگ، رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، عدد كلروفيل متر و حجم ريشه در ژنوتيپ‌هاي گندم داراي همبستگي بالايي تحت شرايط تنش غرقاب با عملكرد دانه گندم است، از اين‌رو مي‌توان ژنوتيپ‌هاي كه داراي سطح برگ ورنگيزه‌هاي فتوسنتزي بيشتري در مرحله رويشي هستند را به عنوان ژنوتيپ‌هاي مقاوم گندم به تنش غرقاب معرفي كرد.