تجربه ديني از منظر الهيات اعصاب؛ پيامدها و نقدها

امروزه همبستگي تجربه ديني با فعاليت بخش‌هايي از مغز در حوزه‌اي از دانش با عنوان الهيات اعصاب بررسي مي‌شود. به باور برخي از طرفداران تجربۀ ديني هدف الهيات اعصاب، فهم بهتر دين، دين‌داري بهتر و برقراري تعامل بين علم و دين است. اما مباني فلسفي و روشي حاكم بر عصب‌شناسي تا حدودي نتايج تحقيقات عصب‌شناختي پيرامون تجربۀ ديني را به سمت تحويل‌گرايي سوق داده و با ايجاد چالش‌هايي براي دين و اعتبار باورهاي ديني، الهيات عصب را از هدف خود دور ساخته است. همچنين برخي ملحدان از اين يافته‌هاي علمي عليه اعتبار اديان و تجارب ديني انبياء استفاده كرده‌اند ازاين‌رو، اين تحقيقات پيامدهايي را براي باورهاي ديني و دين‌داري ايجاد كرده است و در برخي موارد نتيجه‌گيري‌هاي مادي‌انگارانه درباره تجربۀ ديني و انكار حقانيت دين را به‌دنبال داشته است. بنابراين نخست در اين پژوهش اين رويكرد را تبيين كرده، و در ادامه اشكالات مبنايي و روشي‌اي را بررسي مي‌كنيم. ازجمله مهم‌ترين اشكالات تحقيقات عصب‌شناسي بي‌توجهي به واقعيت وراي مغز و برقراري رابطه استلزامي بين تحويل‌گرايي روش‌شناختي و تحويل‌گرايي هستي‌شناختي است.