راهبرد برهاني ائمه اطهار ع در پاسخ‌گويي به شبهات كلامي

ائمه اطهار ع نه‌تنها در تبيين معارف الهي، بلكه در روش‌ها الگو هستند. ازاين‌رو، شناخت راهبردهاي آنان در مواجهه با شبهات اهميت و اولويت دارد. مسئله پژوهش، كشف راهبردهاي روشي معصومان در پاسخ‌گويي به شبهات كلامي؛ و فرضيۀ تحقيق، «امكان دستيابي به راهبردهاي يادشده است». با تبيين روش‌هاي مواجهه معصومان با شبهات، افق‌ها و راهبردهاي جديدي براي پاسخ‌گويي كشف خواهد شد. روش پژوهش، كتابخانه‌اي و مراجعه به مهم‌ترين منابع روايي و استخراج روايات كلامي معصومان ع و تحليل آنهاست. يافته‌ها نشان مي‌دهد: مهم‌ترين راهبرد ائمه اطهار (ع) هنگام پاسخ‌گويي به شبهات، راهبرد برهاني است. آنان از حيث صورتِ برهان، در غالب موارد، هنگام مواجهه با افراد عادي از «برهان إني» و در مواجهه با دانشمندان از «برهان لمّي» استفاده كرده‌اند. از حيث مواد برهان، در پاسخ‌هاي مربوط به خداشناسي، از اوليات؛ در براهين اثبات وجود خدا، از محسوسات؛ در شبهات راهنماشناسي از تجربيات؛ در مباحث درون‌ديني از متواترات و در شبهات فقهي و روايي از حدسيات بهره برده‌اند. استفاده معصومان ع از فطريات، در مباحث گرايشي بوده است.