بررسي شدت واكنش و علايم‌ آلودگي در ارقام مركبات حساس به ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات در شرايط گلخانه

ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات (Citrus yellow vein clearing virus)، ويروسي خسارت‌زا است كه در سال‌هاي اخير در تعدادي از كشورهاي منطقه و ايران گسترش يافته است. نظر به اهميت بيماري ناشي از اين ويروس، واكنش ارقام تجاري مركبات از گروه‌هاي پرتقال، نارنگي، نارنج، ليمو، گريپ‌فروت، بالنگ، تانجلو، پوملو و كامكوات پس از آلوده‌سازي در شرايط گلخانه مورد بررسي قرار گرفت. جوانه ارقام مورد بررسي روي پايه نارنج تكثير و اين نهال‌ها به طور هم‌زمان با جدايه شناخته شده‌اي از ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات (رس‌شمار بانك ژن: KX902488) با روش پيوند آلوده و به همراه نهال‌هاي شاهد مايه‌زني نشده در دماي 1±23 درجه سانتي‌گراد نگهداري شدند. بر اساس بروز علايم؛ زردي رگبرگ‌هاي جانبي در سطح رويي برگ‌هاي جوان، نواحي متناظر آب‌سوخته در زير برگ‌هاي جوان، چروكيدگي برگ‌هاي مسن و لكه‌برگي برگ‌هاي مسن، از بين 19 رقم مورد بررسي، 14 رقم حساس به بيماري رگبرگ روشني زرد مركبات تشخيص داده شد. استخراج آران‌اي كل از پوست و رگبرگ جست‌هاي جديد به روش اس‌دي‌اس استات پتاسيم و واكنش زنجيره اي پليمراز با ترانويسي معكوس توسط آغازگرهاي اختصاصي تكثيركننده ژن پروتئين پوششي، آلودگي به ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات را در ارقام داراي علايم تأييد نمود. اين ارقام با توجه به شدت واكنش در سه گروه با حساسيت زياد، متوسط و كم دسته‌بندي شدند. درجات شديد و پايداري هر چهار نوع علايم شاخص، تنها در سه رقم بسيار حساس نارنج، لمون اوركا و پرشين‌لايم مشاهده شد. نارنگي‌هاي كلمانتين و انشو، پرتقال خوني و پوملو، به علت تشكيل نواحي آب‌سوخته ظريف يا محدود به بخشي از رگبرگ‌هاي جانبي در گروه ميزبان‌هاي با حساسيت متوسط و نارنگي‌ پونكن، تانجلوي مينيولا، پرتقال‌هاي تامسون ناول، والنسيا و سياورز، كامكوات و بالنگ اتراگ به سبب بروز حداقل يكي از سه نوع علايم ديگر در گروه ميزبان‌هاي با حساسيت كم قرار گرفتند. در ارقام متحمل ليموشيرين، مكزيكن‌لايم، نارنگي‌ پيج و گريپ‌فروت‌هاي فليم و ردبلاش تا يك سال پس از مايه‌زني، علايمي ظاهر نشد. گروه‌بندي توصيفي انجام شده بر مبناي تعداد، شدت و ثبات علايم، با تجزيه خوشه‌اي براساس فاصله اقليدسي Ward مطابقت داشت.