كاربرد برنامه‌ريزي بيان ژن و رگرسيون غيرخطي در تعيين هندسه شكافت و جريان بيشينه حاصل از شكست سدخاكي به‌كمك داده‌هاي آزمايشگاهي

شكست يك سد خاكي مي‌تواند موجب بروز بحرآن‌هاي شديد در ناحيه‌ سيلاب‌زده پايين‌دست گردد. لذا تعيين دقيق ويژگي‌هاي شكافت و جريان در ارزيابي خطرهاي حاصل از خرابي سد از اهميت به‌سزايي برخوردار است. در اين تحقيق از مدل‌هاي آزمايشگاهي با مصالح دآنه‌اي در اندازه و خصوصيت‌هاي مكانيكي مختلف براي مطالعه فرسايش و نقش آن در گسترش هندسي شكافت استفاده شده است. از رگرسيون چندمتغيره در توسعه رابطه جديد براي تعيين دبي اوج (Qp) بهره‌گيري شده كه در آن پراسنجه‌هاي بدنه سد در كنار پراسنجه‌هاي هيدروليكي به‌كار رفته‌اند. نتيجه‌ها نشان مي‌دهد مشاركت اين ويژگي‌ها توانسته كارآيي را در تعيين Qp حاصل از شكست سد خاكي ارتقا دهد. از آنجائي‌كه نرخ تكامل عرض متوسط شكافت (Bave) و عمق آن (Hb) نقش اثرگذاري بر آب‌نمود خروجي دارد، علاوه بر ارائه رابطه‌هاي جديد براي اين دو پراسنجه، با مشاركت منابع مختلف داده‌اي و استفاده از برنامه‌ريزي بيان ژن (GEP) در تعيين آن، محدوده تغييرات جديدي براي نسبت‌هاي بي‌بعد Hb بر ارتفاع سد (Hd) و نيز Bave بر عرض بالايي (Bt) و پاييني آن (Bb) معرفي و خروجي آن به سدهاي لغزشي نيز بسط داده شده است. بر مبناي شاخص‌هاي عملكردي و آماري در رابطه‌ها، مقدارهاي ضريب R2 براي Qp معادل با 0.91، براي Bave معادل با 0.99 و براي Hb برابر با 0.97 به‌دست آمده است.