سبك‌شناسي اشعار فراهي هروي

زمينه و هدف: بررسي سبك‌شناسانه را نظر به ميزان دقّت و ارزيابي همۀ جوانب يك اثر، بايد دقيقترين و مطمئنترين شيوه براي سنجش اثر ادبي دانست. موضوع اين پژوهش تحليل سبكي ديوان فراهي هروي از سه منظر سطح زباني، فكري و ادبي است. در اين مقاله كوشش شده ضمن تحليل سبكي ديوان، ميزان تأثير فراهي هروي از شاعران همعصر و شاعران پيش از او با ارائه شواهد شعري تبيين شود. روش مطالعه: پژوهش پيش رو، مطالعه اي است نظري كه به شيوۀ پژوهش كتابخانه اي انجام شده است. محدوده و جامعۀ موردمطالعه، ديوان فراهي هروي به تصحيح احمد بهشتي شيرازي است كه در نشر روزنه منتشر شده است. يافته ها: با عنايت به اينكه فراهي هروي شاعر دهۀ نخست سدۀ دهم است و شعر او صبغۀ عرفاني دارد، به پيروي از سنّت رايج در بين شاعران پس از عصر حافظ، سروده هاي او هم از حيث زبان و هم از حيث محتوا و مضامين متأثر از شعر مولانا و خواجۀ شيراز است. سواي تأثيرپذيري از مولانا و حافظ، نشانه هاي بارزي از تأثر او از عطار، عراقي، سعدي، جامي و شاه نعمت‌الله ولي دارد. غزل او بر غزل فيض كاشاني مؤثر بوده است. نتيجه گيري: اثرپذيري فراهي از شعر مولانا ميتواند ناظر به همسويي فكري و اشتراك معتقدات آنان باشد. تأثر او از حافظ تحت تأثير سنّت شعري رايج در شعر فارسي قرن نهم و قرون بعد است كه شاعران تشّبه و استقبال از شعر حافظ را نشانۀ تشخّص شعرشان ميپنداشته اند. اما تأثيرپذيري او از شاعران ديگر ميتواند ناظر به مطالعۀ آثار آنان و استلذاذ از هنر شاعريشان باشد. غزل او ّمتضّمن انديشه هاي بلندي توحيدي-عرفاني است و از جهات گوناگون شايان مداقّه و تحليل.