ارزيابي اثر تغيير اقليم بر متغيرهاي هواشناسي و بارش‌هاي حداكثر تحت سناريوهاي جديد انتشار RCP در حوضه آبريز

زمينه هدف: امروزه با افزايش جمعيت و پيشرفت تكنولوژي، استفاده بي‌رويه از سوخت‌هاي فسيلي موجب افزايش انتشار گازهاي گلخانه‌اي در اتمسفر شده است. افزايش غلظت اين گازها تغييرات اقليمي را در پي خواهد داشت. در واقع تغيير اقليم نه تنها تغيير در متوسط متغيرهايي چون دما و مجموع  بارش، بلكه در افزايش رويدادهاي حدي اثر گذار است. از اينرو تاثير اثرات تغييرات اقليمي بر پارامتر دما و بارش و همچنين بارش‌هاي حدي ميتواند اهميت بسياري براي برنامه ريزي‌هاي آينده داشته باشد.روش بررسي: در اين مطالعه جهت بررسي اثر تغيير اقليم بر پارامترهاي دما و بارش از مدل گردش عمومي جو CanESM2 طبق جديدترن گزارش هيئت بين الدول تغيير اقليم (AR5) و از سناريوهاي انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 براي پيش بيني غلطت گازهاي گلخانه‌اي در جو و از مدل آماري SDSM براي ريزمقياس سازي داده‌هاي بزرگ مقياس گردش عمومي براي شبيه‌سازي در دوره 2059-2030 ميلادي استفاده شده است. سپس كارايي مدل با سه شاخص آماري ريشه ميانگين‌مربع‌خطا (RMSE)، ضريب تعيين (R2)، و ضريب كارايي نشساتكليفNSE) ) مورد ارزيابي قرار خواهد گرفت.يافته‌ها: نتايج تحقيق در مرحله اول ريزمقياس سازي با مدل SDSM نشان از كارايي خوب مدل دارد. ضرايب R^2 و NSE براي دوره واسنجي دما ايستگاه آذرشهر 0.99 و 0.99 براي بارش 0.95، 0.95 و بارش ايستگاه قرمزيگل 0.91، 0.86 مي‌باشد. يافته‌ها افزايش دما حداقل و حداكثر بخصوص ماهاي آپريل تا جولاي در اين حوضه را بيان مي‌كند كه بيشترين افزايش مربوط به RCP8.5 به ميزان 0.26 درجه سانتي گراد مي‌باشد. همچنين بارش در ايستگاه آذرشهر افزايش 7.44 درصدي تحت RCP2.6 و در ايستگاه قرمزيگل كاهش 7.57 درصدي را تحت RCP8.5 نشان مي‌دهد. روند كاهشي بارش در سناريوها ديده مي‌شود بطوري كه در بدبينانه ترين سناريو (RCP8.5)، بيشترين كاهش نمايان شده است. نتايج حاكي از بررسي بارش‌هاي حدي نشان داد كه با وجود تغييرات اقليمي و كاهش بارش و افزايش دما و به تبع آن افزايش تبخير و درنتيجه كمبود منابع آبي و خشكسالي نبايد از سيل و بارش‌هاي حدي سيل آسا غافل ماند. بحث و نتيجه گيري: به طور كلي نتايج افزايش مقدار بارش‌هاي حداكثر در آينده را نشان داده است. با اين گونه شبيه سازي‌ها ميتوان دريافت كه تغيير اقليم حتي در حوضه‌هايي كه كاهش متوسط بارش سالانه را به همراه داشته اند، باعث افزايش مقدار و فركانس بارش‌هاي حدي شده است. در پژوهش حاضر در ايستگاه‌هايي كه مقادير بارندگي در فصول مختلف افزايش مي‌يابد، افزايش مقدار بارندگي خطر ناشي از وقود سيلاب را افزايش خواهد داد، لذا لازم است تا به مديريت منابع آب و كنترل سيلاب حوضه توجه خاصي مبذول گردد.