طبقه‏بندي و ارزيابي تغييرات كاربري اراضي با استفاده از تصاوير ماهواره‏اي لندست (مطالعه موردي: دشت ري)

زمينه وهدف: تغييرات كاربري اراضي دراثرفعاليت‏هاي انساني يكي ازموضوعات مهم دربرنامه ريزي‏هاي منطقه ايي وتوسعه ايي مي‏باشد. عدم توجه به تغييرات كاربري اراضي درچنددهه اخير مشكلات محيط زيستي فراواني ازقيبل آلودگي منابع آب، خاك و...را بوجودآورده است. برهمين اساس بررسي وتجزيه وتحليل كاربري اراضي درمقياس‏هاي مختلف باهدف توسعه پايداردرمديريت صحيح محيط زيست ومنابع طبيعي امري ضروري مي‏باشد. سنجش ازدور وسيستم اطلاعات جغرافيايي، امكانات لازم وكافي راجهت استخراج وبه روزرساني نقشه‏هاي كاربري اراضي وتعيين مقدار آنها در اختيار كاربران قرارمي دهد اين پژوهش با هدف بررسي تغييرات تبديل كاربري‏ها با استفاده از فن‏آوري سنجش از دور و تصاوير ماهواره‏اي براي چهار دوره زماني 3 ساله، از سال 1387 تا 1399 در سطح دشت ري انجام شده است.روش بررسي: جهت تهيه نقشه‏هاي كاربري اراضي سال‏هاي مورد مطالعه از تصاوير ماهواره‏اي TM و OLI ماهواره‏هاي لندست 5 و 8 استفاده شد سپس طبقه بندي تصاوير ماهواره‏اي پس از انجام تصحيحات مورد نياز با استفاده از 54 نقطه تعليمي كه معرف كاربري‏هاي مختلف در منطقه بودند از طريق برداشت‏هاي ميداني با دستگاه GPS به صورت تصادفي و به گونه‏اي كه اين نمونه‏ها سطح منطقه تحقيق را پوشش دهند انجام پذيرفت. در مرحله بعد تصاوير ماهواره‏اي  به روش طبقه‏بندي نظارت شده و با استفاده از الگوريتم حداكثر احتمال همسايگي باصحت كلي87.39 تا 95.78 درصد و ضريب كاپا 85 تا 93درصد در چهاركلاس كاربري، طبقه‏بندي گرديدند. سپس نقشه‏هاي كاربري اراضي بايكديگرمورد مقايسه قرارگرفتند.يافته‏ها: براساس تجزيه و تحليل‏هاي صورت گرفته مشخص شد دربازه زماني موردمطالعه26.07 كيلومترمربع ازاراضي بايراين محدوده به اراضي كشاورزي، صنعتي ومسكوني تغييركاربري داده است درنتيجه مساحت اراضي بايردر طول سال‏هاي مورد مطالعه روند كاهشي و ساير كاربري‏ها روند افزايشي را طي نموده است، بطوريكه وسعت اراضي با كاربري كشاورزي، صنعتي ومسكوني به ترتيب به ميزان 14.66 كيلومترمربع، 9.77 كيلومترمربع،1.64 كيلومترمربع، افزايش يافته است. بحث ونتيجه گيري: نتايج تحقيق انجام شده گوياي اين مطلب است كه مهم ترين عامل تغييرات كاربري اراضي درمنطقه، فعاليت هاي انساني است كه موجب تغييرات بسياري در كاربري اراضي شده است، تجزيه وتحليل مساحت اين كاربري ها نشان داد كه سطح اراضي كشاورزي افزايش چشمگيري پيداكرده كه عمدتا اين افزايش نتيجه تبديل كاربري بايربه كشاورزي مي‏باشد. درنهايت نتايج اين مطالعه گوياي اين است كه تلفيق فن هاي سنجش ازدور و سيستم اطلاعات جغرافيايي در اجراي مدل‏هاي ارزيابي تغييرات مكاني - زماني كاربري اراضي، به منظور آگاهي از نوع و درصد كاربري اراضي و ميزان تغييرات آن ها، بسيار كارآمد مي‏باشد و به عنوان يك پارامتر مديريتي مي‏تواند برنامه ريزان بخش‏هاي مختلف اجرايي را در پايش و مديريت محيط زيست ياري نمايد.