اثر كاربرد كود زيستي مايكوروت بر كمّيت و كيفيت اسانس Thymus vulgaris L. در كشت مخلوط با Cicer arietinum L

سيستم‌هاي كشت مخلوط و كاربرد كودهاي زيستي نقش بسزايي در بهبود كمّيت و كيفيت محصولات دارند. در اين راستا، پژوهشي براي ارزيابي اثر كود زيستي مايكوروت بر صفات كمّي و كيفي آويشن باغي (Thymus vulgaris L.) در كشت مخلوط با نخود زراعي (Cicer arietinum L.)، به‌صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال زراعي 1399 اجرا شد. تيمارها شامل كشت خالص آويشن، كشت خالص آويشن تلقيح شده با قارچ، كشت خالص نخود، كشت خالص نخود تلقيح شده با قارچ، كشت مخلوط يك رديف نخود + يك رديف آويشن (1:1)، الگوي كشت 1:1 تلقيح شده با قارچ، كشت دو رديف نخود + يك رديف آويشن (2:1) و الگوي كشت 2:1 تلقيح شده با قارچ بودند. نتايج نشان داد، بيشترين عملكرد دانه (751.4 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد بيولوژيك (1645.6 كيلوگرم در هكتار) نخود در كشت خالص نخود با كاربرد قارچ ميكوريزا حاصل شد كه تفاوت معني‌داري با تيمار 2:1 با مصرف ميكوريزا نداشت. علاوه‌براين، بيشترين عملكرد ماده خشك آويشن (189.47 گرم در مترمربع) نيز به كشت خالص با كاربرد قارچ ميكوريزا تعلق داشت. همچنين، بيشترين درصد (1.69%) و عملكرد اسانس (3.31 گرم در مترمربع) در الگوي كشت مخلوط 1:1 تلقيح شده با قارچ ميكوريزا در چين اول بدست آمد. براساس آناليز شيميايي اسانس تيمول، گاماترپينن و پارا‌سيمن تركيب‌هاي غالب اسانس بودند. بيشترين درصد تيمول و گاماترپينن در الگوي كشت مخلوط 1:1 تلقيح شده با ميكوريزا حاصل شد. همچنين بيشترين مقادير شاخص‌هاي زراعي (نسبت برابري زمين، نسبت برابر سطح زيركشت و زمان، نسبت برابر سطح برداشت و كارايي استفاده از زمين) و شاخص‌هاي اقتصادي (سودمندي كشت، سودمندي اقتصادي كشت مخلوط و شاخص بهره‌وري سيستم) به‌ترتيب در الگوهاي كشت 2:1 و 1:1 همراه با كاربرد كود زيستي مايكوروت بدست آمد. به‌طور كلي نتايج نشان داد كه كود زيستي مايكوروت در كشت مخلوط به‌ويژه در الگوي كشت 1:1 به بهبود كمّيت و كيفيت اسانس آويشن باغي منجر شد.