وحدت يا تعدد نوعي نفوس و تأثير آن در علوم انساني با محوريت آراي ابن‌سينا، ملاصدرا و آيت‌الله فياضي

«انسان و كنش‌هاي او» به‌عنوان موضوع علوم انساني داراي جنبه‌هايي متفاوت است كه شناخت هر يك از اين جنبه‌ها مي‌تواند تأثير بسزايي در هر يك از دو بعد توصيفي و توصيه‌اي علوم انساني داشته باشد. يكي از اين جنبه‌ها كه كمتر به آن پرداخته شده و تأثير آن در علوم انساني كمتر مورد بحث قرار گرفته است، وحدت يا كثرت نوعي نفوس انساني است. در اين مقاله ابتدا سه ديدگاه درمورد وحدت يا كثرت نوعي نفوس انساني بيان شده و با توجه به اختلاف افراد انساني در حدوث و بقا، ديدگاه «كثرت نوعي نفوس در حدوث و بقا» مورد پذيرش قرار گرفته است. سپس نشان داده شده است كه پذيرش وحدت يا كثرت نوعي نفوس در بعد توصيفي علوم انساني تأثيرگذار است و ازآنجا‌كه بعد توصيه‌اي علوم انساني مبتني‌بر بعد توصيفي بوده و حتي اين دو، دو روي يك سكه هستند، تأثيرگذاري اين مبنا در علوم انساني توصيه‌اي نيز مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. با توجه به اينكه از ميان اقوال، كثرت نوعي نفوس در حدوث و بقا مورد پذيرش قرار گرفته، نشان داده شده است كه پذيرش اين مبنا در هر دو جنبۀ توصيفي و توصيه‌اي علوم انساني تأثيرگذار بوده و باعث متفاوت شدن توصيه‌ها و توصيف‌ها دست‌كم در برخي از علوم انساني مانند روان‌شناسي خواهد بود.