عنوان مقاله :
راهكارهاي فقهي تصحيح شرعي رفتارهاي قانونگذارانۀ عُقلا (مطالعۀ موردي: قانون تابعيت ملي)
پديد آورندگان :
مشكاني سبزواري ، عباسعلي جامعهالمصطفي العالميه - مجتمع آموزش عالي فقه , عليدوست ، ابوالقاسم پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي - پژوهشكده نظام هاي اسلامي - گروه فقه و حقوق , شباننيا ، قاسم مؤسسۀ آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) - گروه علوم سياسي
كليدواژه :
تقنين , سيرۀ عُقلا , سيرههاي مستحدث , تابعيت ملي
چكيده فارسي :
امروزه تقنين در حوزههاي مختلف، با اتكا بر سيرههاي عقلايي مستحدث، يكي از رويههاي معمول در جهان و نيز كشورهاي اسلامي است و تابعيت ملي نيز مبتنيبر همين انگاره پذيرفته شده است. پرسشي كه در اين زمينه مطرح ميشود اين است كه از منظر شرعي/ فقهي، آيا سيره و رويۀ تقنيني عُقلا و تقنين و پذيرش تابعيت ملي مشروعيت داشته و امكان تصحيح شرعي دارد؟ در اين زمينه دو انديشۀ انكار و اثبات وجود دارد. انديشۀ اثبات معتقد است سيرههاي مستحدث عقلايي و قوانين موضوعۀ بشري، ازجمله قانون تابعيت ملي، مشروط به اينكه مخالف با احكام و ضرورتهاي شرعي نباشد و در چهارچوب ضوابط نقلي و يا عقليِ شرعي باشد، از مشروعيت برخوردار است و براي تصحيح شرعي اين نوع قوانين، راهكارهايي از قبيل «اثبات حجيت و مشروعيت سيرههاي مستحدث عقلايي»، «تحليل، پيشينهكاوي، واكاوي، پسينهكاوي سيرههاي عقلايي مستحدث» وغيره را ارائه كردهاند. مقالۀ حاضر با بهرهگيري از روش توصيفي ـ تحليلي و مبتنيبر روش فقهي ـ اجتهادي به اين نتيجه رسيده است كه امكان توجيه شرعي سيرههاي تقنيني عُقلا و مبتنيبر آن، زمينۀ توجيه و پذيرش شرعي تابعيت ملي، مبتنيبر مباني فقهي و اصولي، بهعنوان حكم اولي وجود دارد.
عنوان نشريه :
تحقيقات بنيادين علوم انساني
عنوان نشريه :
تحقيقات بنيادين علوم انساني