بازسازي اصول «پرورش تفكر» براساس هستي‌شناسي اسلامي به قرائت علامه طباطبائي

هدف پژوهش حاضر تحليل مفهوم تفكر و استنتاج اصول تربيتي آن براساس مباني هستي‌شناسي صدرايي به قرائت علامه طباطبائي است كه با استفاده از روش استنتاجي انجام شده است. در بخش اول ناظر بر پيامدهاي مباني هستي‌شناسي، مفهوم تفكر و هدف پرورش آن تحليل شده است؛ بدين‌صورت كه به شيوۀ استنتاج پيش‌رونده، از بررسي پيش‌فرض‌هاي لازم در مباني فلسفي، به سمت استنباط تفكر مطلوب پيش رفته‌ايم. تفكر تلاش حقيقت‌جويانۀ ذهن (به‌منزلۀ شبكه‌اي از ادراكات نفس) براي نزديك‌شدن به واقعيت و عبور از ظاهر پديده‌ها به باطن آن‌هاست كه فرايند آن با مشاهدۀ حسي و درك ظواهر اشياء آغاز مي‌شود و از مشاهدۀ كثرت پديده‌ها به باطن و سراپردۀ هستي عبور مي‌كند. در نگاه علامه طباطبائي هدف از پرورش تفكر واقع‌بيني فرارونده است. در بخش دوم با توصيف و طبقه‌بندي مباني هستي‌شناختي، از روش بازسازي‌شدۀ فرانكنا براي استنتاج اصول پرورش تفكر استفاده شده است. در ديدگاه مذكور اين اصول تربيتي عبارت‌اند از: ارتباط با واقعيت (تقويت مشاهدات)، تقويت درك نظام‌مند مراتب طولي و وجوه عرضي عالم (پرورش تفكر كل‌نگر در عين جزءنگري)، نفوذ به لايه‌هاي واقعيت و درك ذومراتب عالم و همچنين كشف زواياي مختلف پديده‌ها و درك پيچيدگي عالم (پرورش تفكر عميق و چندوجهي)، تقويت توان كشف علت پديده‌ها و روابط علي عالم و درك توأمان اسباب مادي و غيرمادي (پرورش تفكر علت‌ياب)، درك وابستگي و نيازمندي موجودات به مبدأ هستي (تقويت تفكر آيه‌اي).