ارزيابي نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه در مناطق تحت پوشش پزشك خانواده جنوب شرق ايران

زمينه و هدف: سلامت جامعه به بخش مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه يك كشور بستگي دارد. در سال هاي اخير نظام‌هاي سلامت به دنبال بررسي كيفيت خدمات ارائه‌شده هستند. لذا اين پژوهش باهدف ارزيابي نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه با ابزار ارزيابي مراقبت‌هاي اوليه (Primary Care Assessment Tool: PCAT) در مناطق تحت پوشش پزشك خانواده در جنوب شرق ايران انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر، مطالعه‌اي تحليلي بود كه به‌صورت مقطعي در سال 991398 بين دريافت‌كنندگان خدمات در مراكز بهداشتي درماني مجري طرح پزشك خانواده در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كرمان، بم، جيرفت و رفسنجان با 330 نمونه انجام شد. روش نمونه‌گيري در اين پژوهش به‌صورت چندمرحله‌اي بود. ابزار مورد استفاده در اين مطالعه (PCAT)، بر اساس اصول مراقبت اوليه تهيه شده است و به عنوان ابزاري براي ارزيابي مراقبت اوليه به كار مي‌رود. تجزيه ‌و تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون‌ كروسكال واليس در نرم افزار SPSS 19 انجام شد. يافته‌ها: يافته‌هاي اين مطالعه در 2 گروه بزرگسالان و كودكان با توجه به تقسيم‌بندي پرسشنامه بود. در بزرگسالان، بيشترين ميانگين نمره در پرسشنامه در بُعد برخورد اول _بهره‌مندي در دانشگاه علوم پزشكي جيرفت، برخورد اولدسترسي در بم، تداوم مراقبت در رفسنجان، هماهنگي در جيرفت، هماهنگي سيستم‌هاي اطلاعاتي در كرمان، جامعيت خدمات موجود در بم، جامعيت خدمات ارائه‌شده در رفسنجان، مراقبت خانواده‌مدار در كرمان، مراقبت جامعه نگر در كرمان و جنبه‌هاي فرهنگي مراقبت در رفسنجان بود. اختلاف بين ميانگين نمره در بُعد برخورد اول بهره‌مندي و بعد جامعيت خدمات موجود در دانشگاه‌ها معني‌دار بود (0/05 p ). در كودكان نيز بيشترين ميانگين نمره در پرسشنامه در بُعد برخورد اول _بهره‌مندي در دانشگاه علوم پزشكي جيرفت، برخورد اولدسترسي در جيرفت، تداوم مراقبت در رفسنجان، هماهنگي در رفسنجان، هماهنگي سيستم‌هاي اطلاعاتي در كرمان، جامعيت خدمات موجود در رفسنجان، جامعيت خدمات ارائه‌شده در كرمان، مراقبت خانواده‌مدار در كرمان، مراقبت جامعه نگر در كرمان و جنبه‌هاي فرهنگي مراقبت در جيرفت بود. اختلاف بين ميانگين نمره در ابعاد برخورد اول _بهره‌مندي، هماهنگي، هماهنگي سيستم‌هاي اطلاعاتي، جامعيت خدمات موجود، جامعيت خدمات ارائه‌شده، مراقبت خانواده‌مدار در بين دانشگاه‌ها معني‌دار بود (0/05 p ). نتيجه‌گيري: در مطالعه حاضر جنبه‌هاي مختلف مراقبت‌هاي اوليه در مناطق تحت پوشش پزشك خانواده در جنوب شرق ايران از وضعيت نسبتاً خوبي برخوردار بودند. تفاوت ميانگين نمره ابعاد مراقبت‌هاي اوليه در دانشگاه‌هاي موردمطالعه نشان داد اگرچه ساختارهاي فيزيكي و سخت‌افزار اوليه استقرار برنامه پزشك خانواده مهيا هست ولي نياز است تسهيلات و امكانات لازم جهت تداوم و ارتقاي كيفيت خدمات ارائه‌شده نيز فراهم گردد.