تحليلي بر آثار اقتصادي موقوفات پيامبر اكرم(ص) و اميرمؤمنان علي(ع) در حجاز

در آموزه‌هاي ديني به توسعه اقتصادي و عدالت اجتماعي توجه ويژه‌اي صورت گرفته و در اسلام براي رسيدن به آن هدف مهم، دستوراتي تشريع شده است. وقف، به‌عنوان يكي از راهكارها در اين زمينه، در تمام اديان الهي به‌اجمال مطرح بوده؛ اما اسلام به كاركرد اجتماعي و اقتصادي آن عنايت ويژه‌اي داشته است. سيره اهل‌بيت(ع) نيز كه به‌گونه‌اي تحقق عيني تعاليم اسلام است، اين مهم را نشان مي‌دهد. تا قبل از دوران امام محمدباقر(ع) مفهوم صدقات به‌جاي مفهوم وقف رايج بوده و پس از دوران آن حضرت است كه مفهوم وقف در منابع فقهي و روايي شيعه به‌كار رفته است. اين پژوهش با بازخواني گونه‌هاي موقوفات پيامبر اكرم(ص) و اميرمؤمنان علي(ع) در منطقه حجاز و با روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي به تجزيه و تحليل آثار اقتصادي آنها پرداخته است. اين بازخواني نشان مي‌دهد كه موقوفات پيامبر(ص) و امام علي(ع) كه شامل گونه‌هاي مختلفي بوده، آثار اقتصادي فراوان به‌همراه داشته است كه اموري چون حمايت مالي از نيازمندان، فقرزدايي، تحقق نسبي عدالت اقتصادي، ايجاد اشتغال، ترغيب مسلمانان به امور خير و صدقات جاريه، از جمله آنهاست.