اثر مراحل مختلف فنولوژي بر پروفايل شيميايي و خواص آنتي‌اكسيداني، ضد باكتريايي و ضد التهابي عصاره‌هاي ريشه و اندام‌هاي هوايي Artemisia absinthium L.

براي بررسي پروفايل شيميايي و خواص آنتي‌اكسيداني، ضد باكتريايي و ضد التهابي ريشه و اندام‌هاي هوايي گونه مرتعي دارويي افسنطين (Artemisia absinthium L.)، نمونه‏برداري از ريشه و اندام‌هاي هوايي گياه در سه مرحله فنولوژيك (رشد رويشي، گلدهي و بذر‏دهي) انجام شد. ميزان فنل و فلاونوئيد، فعاليت زيستي عصاره اتانولي در مراحل مختلف فنولوژي، فعاليت آنتي‌اكسيداني، قدرت احياءكنندگي آهن (FRAP)، فعاليت ضد باكتريايي، حداقل غلظت مهاركنندگي (MIC) و حداقل غلظت كشندگي (MBC) و فعاليت ضد التهابي بررسي شدند. بيشترين ميزان فنل كل (2 ± 4/86 ميلي‌گرم برابر اسيد گاليك بر گرم وزن خشك گياه) و فلاونوئيد كل (3/1 ± 36.2 ميلي‌گرم برابر كوئرستين بر گرم وزن خشك گياه) در ريشه و در مرحله گلدهي گياه وجود داشت. بررسي فعاليت آنتي‌اكسيداني عصاره‌ها نشان داد كه مرحله گلدهي گياه از فعاليت آنتي‌اكسيداني بالاتري برخوردار بود. حداقل مقدار IC50 (15.4 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر) مربوط به عصاره ريشه در مرحله گلدهي گياه بود و بالاترين ميزان IC50 (271.65 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر) براي عصاره اندام‌هاي هوايي در مرحله رويشي بود. در بررسي فعاليت آنتي‌باكتريايي عصاره‌ها، عصاره ريشه مربوط به مرحله گلدهي گياه از بالاترين فعاليت ضد باكتريايي برخوردار بود و بيشترين قطر هاله عدم رشد (22 ميلي‌متر) براي اين عصاره در برابر باكتري استافيلوكوكوس اورئوس مشاهده گرديد. حداقل غلظت مهار (18.7 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر) و حداقل غلظت كشندگي (37.5 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر) اين عصاره در برابر باكتري‌هاي استافيلوكوكوس اورئوس و باسيلوس سرئوس ثبت شد. باكتري‌هاي ويبريوكلرا (حداقل غلظت مهار 37.5 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر و حداقل غلظت كشندگي 75 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر) و اشريشياكلي (حداقل غلظت كشندگي 75 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر و حداقل غلظت كشندگي 150 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر) در برابر عصاره مذكور حساسيت كمتري نشان دادند. همچنين نتايج نشان داد كه گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهي داراي بيشترين فعاليت ضد التهابي است و عصاره بدست آمده از ريشه گياه در تمام مراحل فنولوژي از فعاليت ضد التهابي بالاتري نسبت به اندام‌هاي هوايي گياه برخوردار است. براساس اين نتايج، گياه افسنطين و به‌طور خاص مرحله گلدهي آن داراي فعاليت آنتي‌اكسيداني، ضد باكتريايي و ضد التهابي مناسبي است و مي‌توان آن را به‌عنوان جايگزيني مناسب براي آنتي‌اكسيدان‌ها و آنتي‌بيوتيك‌ها و ضد التهاب‌هاي مصنوعي مد نظر قرار داد.