معرفي و بررسي كهن‌ترين نسخه خطي الغيبه، منسوب به نعماني

در ميان شيعيان اماميه، با وجود كتاب‌هاي متعددي از محمد بن ابراهيم نعماني؛ بيش از همه، كتاب الغيبه، منسوب به وي مورد توجه بوده است. اين كتاب در اوايل دوره غيبت كبرا و به درازا كشيده شدن غيبت امام زمان و اوج‌گيري آشفتگي فكري و تزلزل اعتقادي ميان شيعيان، تأليف شده است. طبق گزارش فهرستگان نسخه‌هاي خطي ايران و نيز فهرست نسخه‌هاي خطي كتاب الغيبه، قديمي‌ترين نسخه موجود كتاب الغيبه نعماني، نسخه‌اي در كتابخانه آستان قدس رضوي است. اين نسخه كهن، از ديگر نسخه‌هاي كنوني از الغيبه چهار قرن قديمي‌تر است. بنابراين، لازم مي‌نمايد پژوهش‌ها و سؤالاتي در مورد آن مطرح شود؛ از جمله: 1. مشخصات اصلي و فرعي كتابشناختي نسخه كهن چگونه است؟ 2. فهرست مطالب و ابواب نسخه كهن چگونه هستند و آيا با نسخه‌هاي ديگر و نسخه چاپي الغيبه تفاوتي دارند؟ 3. تبار نسخه كهن به چه بوم و جغرافيايي تعلق دارد؟ 4. آيا ميان نسخه كهن و نسخه‌هاي خطي متأخر الغيبه اختلاف نسخه‌اي فاحشي وجود دارد؟ در مقاله حاضر، ضمن وصف كتاب‌شناختي مفصل نسخه، مشخص شد كه در ابواب كتاب و ميان نسخه كهن الغيبه با نسخه‌هاي متأخر و چاپي آن تفاوت‌ها و اختلافات كوچك و بزرگي وجود دارند.