روابط و نحوه اثرگذاري معنويت اسلامي بر پيشرفت اقتصادي

هدف‎گذاري جوامع معاصر براي كسب حداكثري رشد اقتصادي دو پيامد جدي را بر پيكره معنوي فردي و اجتماعي انسان‎ها به‎دنبال داشته است. اين دو پيامد شامل رهاكردن بعد معنوي و نيز تلاش براي انحراف، شخصي‎سازي و استفاده ابزاري از معنويت براي اهداف اقتصادي است. در اين ميان معنويت اسلامي با برخورداري از ماهيتي اصولي، ريشه‎دار و شريعت‌محور به گونه‌اي از جامعيت برخوردار است كه التزام به لوازم آن، نه‎تنها مسير پيشرفت اقتصادي را مسدود نمي‎كند، بلكه موجب تنقيح اهداف و پيشرفت بهتر ميشود. در اين پژوهش با استفاده از روش «داده‎بنياد» به بررسي روابط موجود و بيان كيفيت اثرگذاري معنويت اسلامي بر پيشرفت اقتصادي پرداخته شده است. نتايج حاصل بيانگر نحوه ارتباط و اثرگذاري مؤلفه‎هاي معنويت اسلامي بر روند پيشرفت اقتصادي در سه محور شرايط علّي، مداخله‎گر و زمينه‎اي است. براين‎اساس لازم است نخست بسترهاي لازم براي رخداد پديده توسط شرايط زمينه‎اي مهيا و در مرحله بعدي با ايجاد شرايط و استفاده درست از شرايط مداخله‎اي اجزاي راهبرد فراهم و تكميل شود. مجموع عناصر ايجابي معنوي، راهبرد جامع «زيست مؤمنانه» را براي دستيابي به پيشرفت اقتصادي در مسير تعالي، رشد و سعادت همه‎جانبه انسان ارائه و فرامين نظري و اجرايي مشخصي را بيان مي‎كند؛ در مقابل عناصر سلبي معنوي با پيروي از مسير «زيست سكولار» و با محور قرار دادن رشد اقتصادي، پيامدهاي مخاطره‎آميزي را براي بشر رقم مي‎زنند.