مقايسه خودانگيختگي از ديدگاه قرآن و روانشناسي

ﭼﮑﯿﺪه زﻣﯿﻨــﻪ و ﻫــﺪف: اﻧﮕﯿــﺰش دروﻧــﯽ ﯾــﺎ ﺧــﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ از ﻧﯿﺎزﻫــﺎي روان ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺗــﻼش ﻫــﺎي ﻣﺒﺘﻨــﯽ ﺑــﺮ ﻓﻄــﺮت در ﺟﻬــﺖ رﺷــﺪ، ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد. وﻗﺘﯽ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺻـﻮرت دروﻧـﯽ، ﺑـﺎ اﻧﮕﯿـﺰه ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻋﻼﻗـﻪ و ﻟـﺬﺗﯽ ﮐـﻪ از ﭼـﺎﻟﺶ دروﻧـﯽ ﺧـﻮد ﻣـﯽ ﺑﺮﻧـﺪ اﻗــﺪام ﺑــﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿــﺖ ﻫــﺎي ﺧــﺎص ﻣــﯽ ﮐﻨﻨــﺪ و ﺑــﺮ اﺳــﺎس اﯾــﻦ اﻧﮕﯿــﺰه رﻓﺘــﺎر ﻣــﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨــﺪ. ﻟــﺬا ﻫــﺪف از اﯾــﻦ ﺗﻌﯿــﯿﻦ و ﻣﻘﺎﯾﺴــﻪ ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﻗﺮآن و رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﻮد. روش ﺑﺮرﺳــﯽ: ﺑــﺮاي اﻧﺠــﺎم اﯾــﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺗﻮﺻــﯿﻔﯽ ـــ ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ، ﺑــﺎ روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧــﻪ اي در ﺳـــــﺎل1399 اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪ. اﯾــﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺑــﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻣﺸﺎوره اي ﻗﺮآن ﭘﮋوﻫﺎن و رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ ﺗﻄﺒﯿﻖ و ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘــﻪ ﻫــﺎ: اﻧﮕﯿــﺰش دروﻧــﯽ ﺧﻼﻗﯿــﺖ را اﻓــﺰاﯾﺶ ﻣــﯽ دﻫــﺪ، ﻓــﺮد زﻣــﺎﻧﯽ ﺧﯿﻠــﯽ ﺧــﻼق ﻣــﯽ ﺷــﻮد ﮐــﻪ اﺣﺴــﺎس ﮐﻨــﺪ ﻋﻤــﺪﺗﺎً ﺑــﻪ وﺳــﯿﻠﻪ ﻋﻼﻗــﻪ، ﺧﺸــﻨﻮدي، رﺿــﺎﯾﺖ و ﭼــﺎﻟﺶ ﺧــﻮد ﺗﮑﻠﯿــﻒ دارد ﻧــﻪ ﺑــﺎ ﻓﺸــﺎرﻫﺎي ﺑﯿﺮوﻧــﯽ. از آﻧﺠــﺎﯾﯽ ﮐــﻪ ﺟﺎﻣﻌــﻪ اﯾــﺪه آل و ﭘﯿﺸــﺮو ﺟﺎﻣﻌــﻪ اي اﺳــﺖ ﮐــﻪ در آن اﻓــﺮاد در ﻫــﺮ ﺟﺎﯾﮕــﺎﻫﯽ داراي اﻧﮕﯿــﺰش ﻫــﺎي دروﻧــﯽ ﺑــﺮاي اﻧﺠــﺎم ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫــﺎي ﺧــﻮد ﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﻨﺪ، اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ در اﻓﺮاد روﺷﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد.ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﮔﯿـﺮي : ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دﻫــﺪ ﮐـﻪ ﻫـﺮ دو ﺣـﻮزه ﻗـﺮآن و رواﻧﺸﻨﺎﺳـﯽ ﺑــﺮ اﻧﮕﯿـﺰش دروﻧـﯽ ﺗﺄﮐﯿـﺪ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ ، ﻫﺮﭼﻨــﺪ در ﺣــﻮزه رواﻧﺸﻨﺎﺳــﯽ ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣــﺎدي و ﻓﯿﺰﯾﻮﻟــﻮژﯾﮑﯽ و ﺷــﺎﺧﺺ ﻫــﺎي ﻗﺎﺑــﻞ اﻧــﺪازه ﮔﯿــﺮي زﯾــﺮ ﺑﻨــﺎي ﺑﺤــﺚ اﻧﮕﯿــﺰش ﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﺪ. در رواﻧﺸﻨﺎﺳــﯽ ﻣﻔﻬــﻮم ﺧــﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑــﻪ ﺻــﻮرت ﻣﻔــﺎﻫﯿﻢ و ﺳــﺎزه ﻫــﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻــﯽ از ﻗﺒﯿــﻞ ؛ اﻧﮕﯿــﺰش، اﻧﮕﯿــﺰه، ﻧﯿــﺎز، ﻣﺤــﺮك و ﻫﺪف ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ