بررسي عوامل موثر بر انتخاب رشته دانشجويان تازه وارد: تبيين نقش ارضاي نيازهاي اساسي روان‌شناختي و هدف‌گزيني در آينده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسي عوامل موثر بر انتخاب رشته دانشجويان تازه وارد و تبيين نقش ارضاي نيازهاي اساسي روان‌شناختي و هدف گزيني در آينده در آن است.روش پژوهش: پژوهش از نوع پژوهش‌هاي كاربردي بوده كه با الگوي كيفي و كمي اجرا شده است. در مرحله اول پژوهش، به منظور شناسايي ملاك‌هاي انتخاب رشته از روش پيمايشي استفاده شد. در اين بخش، 200 نفر از دانشجويان ترم اول دانشگاه كاشان در سال تحصيلي 98-1397 كه از طريق قبولي در كنكور سراسري سال 1397 وارد دانشگاه شده بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند و با روش مصاحبه باز پاسخ، ملاك‌هاي انتخاب رشته خود را تعيين و اولويت‌بندي نمودند، ملاك انتخاب حجم نمونه در اين مرحله دستيابي به اشباع نظري بود. در مرحله دوم پژوهش، از روش پژوهش توصيفي همبستگي استفاده شد. در اين بخش 254 نفر دانشجو از كليه دانشجويان تازه وارد دانشگاه كاشان با روش نمونه‌گيري طبقه‌اي متناسب با حجم به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهاي پژوهش شامل سياهه ملاك‌هاي انتخاب رشته، پرسش‌نامه‌ نيازهاي اساسي روان‌شناختي و پرسش نامه‌ هدف‌گزيني در آينده بود.يافته‌ها: يافته هاي پژوهش نشان داد كه به طور كلي هفت ملاك اصلي شامل استعداد، ويژگي‌ها و علايق فردي؛ جايگاه و منزلت اجتماعي و اقتصادي؛ ويژگي هاي محل تحصيل؛ محدوديت ها و آسايش هاي فردي؛ توجه به رتبه و امكان قبولي؛ توجه به ديدگاه و نظر ديگران و عوامل موقعيتي از ملاك هاي دانشجويان براي انتخاب رشته هستند. همچنين يافته ها نشان داد كه دو متغير هدف گزيني در آينده و نيازهاي اساسي روان‌شناختي به صورت معني داري در پيش بيني توجه به استعداد، ويژگي‌ها و علايق فردي در انتخاب رشته تحصيلي نقش ايفاء مي كنند.نتيجه‌گيري: از بين ملاك هاي شناسايي شده، چهار ملاك توجه به استعداد، ويژگي‌ها و علايق فردي؛ جايگاه و منزلت اجتماعي و اقتصادي؛ ويژگي‌هاي محل تحصيل و توجه به رتبه و امكان قبولي به صورت معني داري در انتخاب رشته دانشجويان نقش داشته‌اند. دانش آموزاني كه به خوبي نيازهاي اساسي روان شناختي آنان ارضا شده است و نسبت به آينده اميدوار هستند و براي آن در ابعاد مختلف شغلي، اجتماعي، مذهبي و تحصيلي برنامه ريزي مي كنند، بيشتر احتمال دارد كه رشته خود را براساس ويژگي‌ها، علايق و استعدادهاي شان انتخاب كنند.