نقش معدني شدن زيستي نيتروژن مواد آلي در تجزيه بقاياي محصولات كشاورزي

يكي از فرآيندهاي مهم چرخه نيتروژن معدني شدن است كه توسط ريزجانداران انجام ميشود و نقش مهمي در حاصلخيزي خاك دارد. تجزيه بقاياي آلي با مقدار نسبت كربن به نيتروژن (C/N) خاك ارتباط دارد. بقاياي با C/N كمتر، سرعت تجزيه بيشتري داشته و ضمن تجزيه آنها مقادير بيشتري نيتروژن آزاد ميشود. بقاياي غني از ليگنين و خشبي با C/N بالاتر، تجزيه كندتري دارند. عدد 24=C/N به عنوان معياري در تجزيه مواد آلي و معدني شدن نيتروژن در نظر گرفته ميشود. اگر بقاياي كلش گندم با 80 =C/N به خاك اضافه شود ريزجانداران براي تنظيم نسبت C/N از ذخيره نيتروژن خاك استفاده و باعث كمبود موقت نيتروژن ميشوند. اگر بقاياي يك محصول مانند يونجه جوان با 13=C/N به خاك اضافه شود مازاد نيتروژن آن به گياه خواهد رسيد. بنابراين مديريت بقاياي گياهي و تناوب كشت داراي اهميت زيادي در حاصلخيزي خاك دارد. در عمل براي جلوگيري از بروز كمبود نيتروژن در گياه، به بقاياي آلي كه محتواي نيتروژن آنها كم است، بايستي نيتروژن به صورت كود شيميايي به خاك اضافه شود. در برخي مناطق، بقاياي محصول قبلي سوزانده مي‌شود كه اين عمل موجب كاهش مواد آلي و حاصلخيزي خاك و افزايش گازهاي گلخانه اي ميشود. با توجه به مقدار كم مواد آلي خاك‌هاي كشور و اقليم خشك، اعمال شيوه هاي مديريتي در راستاي حفظ و افزايش مواد آلي خاك ها ضروري است.