بررسي مفهوم استراتژي باز: رويكرد فراتركيب

امروزه مفهوم باز بودن در سازمان‌ها گسترش پيدا كرده و سازمان‌ها علاقه خاصي به رويكردهاي باز نشان داده‌اند، در اين ميان استراتژي باز نيز بخشي از روند و تمايل اجتماعي گسترده به سمت گشودگي بيشتر است. استراتژي باز پديده‌اي چندوجهي است كه به‌سرعت در حال پيشرفت بوده و نيازمند شناخت بيشتر است. در اين مقاله تلاش مي‌شود به كمك روش پژوهش كيفي فراتركيب به بررسي دقيق‌تر مفهوم استراتژي باز در قالب چيستي آن پرداخته شود. با بررسي صورت گرفته در پايگاه اسكوپوس، درنهايت 38 مقاله در بازه زماني 1990 تا 2020 با محوريت استراتژي باز انتخاب و به روش كيفي تحليل شدند. در اين پژوهش، مهم‌ترين تعاريف ارائه شده در اين حوزه شناسايي شده و سپس با توجه به تعدد تعاريف، مشخصه‌ها و رويكردهاي استفاده شده با نگاهي كلان‌تر به نوع‌شناسي معرفي استراتژي باز پرداخته مي‌شود. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه مي‌توان شيوه‌هاي شناسايي و تعريف استراتژي باز را در 5 دسته فلسفي، بعدشناسي، دامنه كاربرد، فرآيندي و سطح تجزيه‌وتحليل تقسيم‌بندي كرد. از منظر مباني فلسفي، رويكرد استراتژي باز عمدتاً ذهني و در پارادايم پست‌مدرن است. از منظر بعدشناسي، داراي دو بعد اصلي شفافيت و فراگيري است كه هر كدام داراي ابعاد فرعي نيز هستند. دامنه كاربردهاي مختلف اين پديده در قالب هشت رويكرد شناخته مي‌شود. از منظر فرآيندي، داراي سه نوع‌شناسي مهم بوده و از منظر سطح تجزيه‌وتحليل نيز به دو طريق تعداد يا نوع شناخته مي‌شود. جزئيات و شاخص‌هاي اين 5 دسته، به تفصيل در مقاله اشاره شده است. شايان ذكر است كه ماهيت پويا و تأثيرگذار استراتژي باز و راه‌هاي مختلف نگاه به اين حوزه، نشان مي‌دهد محققين بايد تلاش بيشتري براي درك بهتر اين پديده‌ جديد داشته باشند.