رويكردي نظام‌مند به سلامت الكترونيك با استفاده از روش فراتركيب

روندهاي جهاني همچون هزينه هاي فزاينده سلامت، تغيير در نوع تقاضاي بيماران و پيشرفت هاي حوزه فناوري، نظام هاي سلامت را به‌سوي سلامت الكترونيك سوق داده است. در بسياري از پروژه‌هاي پياده سازي سلامت الكترونيك، فاصله معناداري بين نتايج موردانتظار و آنچه در واقعيت اتفاق مي‌افتد، وجود دارد. مطالعات نشان مي دهد كه علت بسياري از اين شكست‌ها، فهم ناكافي از متغيّرهاي مؤثر بر اجراي نظام سلامت الكترونيك و فقدان چارچوبي جامع براي اعمال اين‌گونه مداخلات بوده است. از‌سويي‌ديگر در سال‌هاي اخير، الزامات قانوني، باليني و اقتصادي، حركت به‌سوي سلامت الكترونيك را به يك اولويت براي نظام سلامت ايران تبديل كرده است. هدف از پژوهش حاضر تبيين پيچيدگي چندسطحي اجراي سلامت الكترونيك و همچنين ارائه برنامه پژوهشي و رهنمون‌هايي براي كاربست سلامت الكترونيك است. اين هدف از طريق فراتركيب پژوهش‌هاي داخلي اين حوزه و تركيب داده‌هاي گردآوري‌شده در امتداد مدل شناخته‌شده سيستمي «ورودي ـ پردازش ـ خروجي» و در قالب الزامات و نتايج بالقوه نظام سلامت الكترونيك دنبال شده است. به‌طوركلي 221 پژوهش منحصربه‌فرد از پايگاه‌هاي داده به‌دست‌ آمد كه در بررسي ابتدايي، ۵۶ پژوهش به‌عنوان پژوهش‌هاي مرتبط شناسايي شدند. با فراتركيب اين پژوهش ها، 39 مؤلفه در قالب هشت مؤلفه كلان اقتصادي ـ مالي، حقوقي ـ قانوني، فناوري، امنيتي، اجتماعي، نگرشي، آموزشي و اخلاقي به‌عنوان الزامات پياده‌سازي سلامت الكترونيك شناسايي شدند. همچنين 13 مؤلفه به‌عنوان نتايج سلامت الكترونيك در طبقات اقتصادي ـ مالي، حقوقي‌ـ قانوني، باليني مثبت و باليني منفي استخراج شد. اين عوامل، تصويري از سلامت الكترونيك ارائه مي‌كند كه هم كاربست نظري داشته و هم در طراحي برنامه‌هاي عملياتي سودمند است. در بين الزامات پياده‌سازي نظام سلامت الكترونيك، مؤلفه‌ هاي امنيتي و مؤلفه هاي اخلاقي به ترتيب داراي بيشترين و كمترين ميزان توجه در پژوهش‌هاي مرتبط بوده است. باوجوداين، براي تحقق عملي نظام سلامت الكترونيك بايستي در جهت استقرار تمامي اين الزامات حركت كرد. همچنين نتايج اين سيستم، در هدف گذاري پروژه هاي آتي سلامت الكترونيك و طراحي سنجه هايي براي ارزيابي پروژه‌هاي جاري كاربرد خواهد داشت.