برآورد مرگ و مير منتسب به آلاينده PM2.5 در شهر مشهد با استفاده از مدل+ AirQ در سال 1398

زمينه و هدف: آلودگي ذرات معلق هوا به عنوان يكي از عوامل موثر بر بيماري‌هاي ايسكميك قلبي، سكته مغزي، بيماري هاي ريوي و انسداد مزمن ريوي شناخته شده است. مطالعه حاضر با هدف برآورد مرگ و مير منتسب ناشي از مواجهه طولاني مدت با ذرات PM2.5 در شهر مشهد با استفاده از مدل AirQ+ انجام شد.مواد و روش‌ها:به منظور ارائه اين مطالعه تحليلي، داده‌هاي كيفيت هوا در سال 1398 از اداره كل محيط زيست استان و مركز پايش آلايندها زيست محيطي شهرداري مشهد اخذ گرديد. داده‌هاي ساعتي هر ايستگاه اعتبارسازي شده و ايستگاه‌هايي كه كمتر از 75% ديتاها ثبت نشده و يا اعتبار نداشت، حذف گرديد. داده‌هاي جمعيتي و پارامترهاي هواشناسي نيز از سازمان‌هاي مربوطه اخذ گرديد. جهت كمي‌سازي اثرات بهداشتي ذرات معلق از نرم‌افزار AirQ+ استفاده شد. غلظتCut-off مدنظر برابر10 ميكروگرم بر مترمكعب بر اساس رهنمود WHO در نظر گرفته شد. يافته‌ها: نتايج مطالعه بيانگرغلظت متوسطPM2.5 برابر با 31/16 ميكروگرم بر متر مكعب و تعداد كل 1069مورد مرگ منتسب به اين ذرات در سال 1398 بوده است كه اين ميزان حدود 9/5% از كل مرگ‌هاي شهر مشهد است. در مواجهه بلند مدت ميزان مرگ‌هاي منتسب به PM2.5 به دليل انسداد مزمن ريوي در سال مذكور 13/87%، به دليل سرطان ريه 11/5%، به دليل ايسكميك قلبي 6/7% و به دليل سكته مغزي حدود 8/3% از كل مرگ‌هاي شهر مشهد در جمعيت بالاي 25 سال را به خود اختصاص داده بود. نتيجه‌گيري:آلاينده PM2.5 به دليل ساختار و تركيبات ويژه خود مي تواند يكي از عوامل مخاطره آميز براي سلامت عموم افراد مطرح باشد. در صورتيكه اثرات سينرژيستي آلاينده‌ها در نظر گرفته شود، ميزان موارد مرگ منتسب به آلودگي هوا مي تواند بسيار بيشتر از موارد برآورد كنوني باشد. نتايج اين مطالعه ضرورت اقدامات موثر در راستاي بهبود كيفيت هواي شهر مشهد را نشان مي دهد.