اثربخشي بازتواني شناختي بر بهبود نقايص شناختي بيماران مبتلا به اسكيزوفرني مزمن براساس سطوح شناختي

اهداف: نقايص شناختي به‌عنوان يكي از ويژگي‌هاي اصلي اسكيزوفرني شناخته شده كه مستقيماً با نتايج عملكردي و اجتماعي اين اختلال ارتباط دارد. هدف درمان توا‌ن‌بخشي شناختي بهبود نقايص و نتايج مرتبط با آن است. هدف اين مطالعه، بررسي اثربخشي درمان توا‌ن‌بخشي شناختي بر توجه و حافظه فعال در دو گروه از بيماران مبتلا به اسكيزوفرني، بيماران با نقص شناختي كم و نقص شناختي متوسط بود. مواد و روش ها: تعداد 30 بيمار بستري با تشخيص بيماري اسكيزوفرني انتخاب شدند و براساس مصاحبه باليني و نمره كسب‌شده در آزمون ارزيابي شناختي مونترآل به دو گروه با نقص شناختي كم و نقص شناختي متوسط تقسيم شدند. سپس پيش و پس از درمان با استفاده از آزمون كلاسيك استروپ (سنجش توجه انتخابي و انعطاف‌پذيري شناختي)، آزمون عملكرد مداوم (سنجش توجه پايدار) و ان‌ بك (حافظه كاري) ارزيابي شد. هر دو گروه درمان توا‌ن‌بخشي شناختي با روش شولبرگ و ماتير (2001) را دريافت كردند. اين برنامه بازتواني در درمان بيماران مبتلا به اسكيزوفرني بر توانايي‌هاي شناختي حافظه و عناصر آن، توجه و ابعاد توجه و عملكرد اجرايي تمركز دارد. برنامه توا‌ن‌بخشي فوق براي اجراي فردي يا گروهي تدارك ديده شده است و هدف آن ترميم نقايص و مهارت‌هاي شناختي از طريق تمرين و آموزش است. تعداد جلسات اين برنامه ، 16 جلسه است كه دستورالعمل هر جلسه كاملاً مشخص و معين است. هر‌يك از جلسات به‌طور ميانگين بين 30 تا 45 دقيقه زمان مي‌برند. يافته ها: يافته‌ها نشان مي‌دهد بازتواني شناختي در هر دو گروه در سطح پس‌آزمون به‌طور معناداري (p≤0/05) باعث بهبود عملكرد شناختي در حيطه‌هاي توجه پايدار و حافظه كاري شده است. در مقايسه عملكرد بين دو گروه تنها در زمينه توجه پايدار تفاوت معنادار (p≤0/05) مشاهده شد. نتيجه گيري: براساس يافته‌ها مي‌توان گفت درمان توا‌ن‌بخشي شناختي عملكرد بيماران را در توجه انتخابي، توجه مداوم و حافظه فعال بهبود مي‌بخشد. علاوه‌‌بر‌اين، از نظر ميزان اثربخشي توا‌ن‌بخشي شناختي بين دو گروه با نقايص شناختي كم و متوسط يافته‌ها‌ بيانگر پيشرفت بيشتر گروه با نقايص شناختي شديدتر در حيطه عملكرد شناختي توجه پايدار هستند و از نظر ميزان پيشرفت در عملكرد توجه انتخابي و حافظه كاري تفاوتي مشاهده نشد.