بررسي مقايسه‌اي عوامل خطرزا فيزيكي، محيطي و رواني-اجتماعي در كارگران صنعت توليد و مونتاژ قطعات خودرو در شهر قم با رويكرد چند عاملي

اهداف: اختلالات اسكلتي- عضلاني مرتبط با كار، عارضه‌اي چند فاكتوري مي‌باشد كه منجر به از دست رفتن زمان كار، ناتواني و افزايش هزينه‌ي اقتصادي مي‌شود. هدف از مطالعه‌ي حاضر، ارزيابي نقش فاكتورهاي فيزيكي، محيطي و رواني- اجتماعي در ايجاد اختلالات اسكلتي- عضلاني در كارگران توليد و مونتاژ قطعات خودرو در شهر قم در سال ۱۴۰۰ بود. روش ‌‌‌كار: در مطالعه‌ي مقطعي حاضر، ۲۱۱ نفر به صورت در دسترس وارد شدند. مشخصات دموگرافيك و شيوع اختلالات اسكلتي- عضلاني به ترتيب با پرسش‌نامه‌ي خود گزارشي و پرسش‌نامه‌ي Nordic توسعه يافته ارزيابي شد. بار كار ذهني توسط شاخص NASA-TLX و فاكتورهاي فيزيكي، محيطي و رواني- اجتماعي با پرسش‌نامه‌ي ارزيابي محيط كار چندوجهي ساختارمند، ارزيابي شدند. از رگرسيون لجستيك دوحالته جهت نشان دادن نقش فاكتورهاي خطر در ايجاد اختلالات، استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين سني افراد شركت‌كننده، ۳۳/۹ ± ۶/۹ بود. ميزان شيوع تمام عمر اختلالات اسكلتي- عضلاني براي حداقل يك ناحيه از بدن ۷۷/۷۲ درصد به دست آمد كه نواحي گردن، كمر و شانه شايع‌ترين بودند. جنس، سابقه‌ي مصرف سيگار، سن، سابقه‌ي عمل جراحي و سابقه‌ي ورزش، مؤثرترين فاكتورها در ايجاد اختلالات- اسكلتي عضلاني بوده است. همچنين زيرمقياس‌هاي بار كار ذهني، در ايجاد درد در شانه، ناحيه‌ي فوقاني پشت، كمر، زانو، نقش دارد. زيرمقياس‌هاي پرسش‌نامه‌ي ارزيابي محيط كار چندوجهي ساختارمند نقش مؤثري در درد ناحيه‌ي گردن (۱/۳۹۶ = OR)، بخش فوقاني پشت (۱/۶۶۳ = OR)، لگن/ ران، زانو، مچ دست/ دست و مچ پا/ پا دارد. نتيجه‌گيري: با توجه به نقش عوامل مختلف در ايجاد اختلالات، فاكتورهاي فيزيكي، محيطي و رواني- اجتماعي بايستي همزمان در طراحي برنامه‌هاي پيشگيري و مداخلات ارگونوميكي در نظر گرفته شوند.