اثر هشت هفته تمرين هوازي و عرق آرتيشو بر نيمرخ چربي و آنزيم‌هاي كبدي زنان مبتلا به كبد چرب غيرالكلي

زمينه و هدف: بيماري كبد چرب غيرالكلي رايج‌ترين بيماري كبدي است كه در حال پيشرفت بوده و بيش از يك‌چهارم مردم جهان را درگير خود ساخته است. در اين زمينه پژوهشگران معتقدند فعاليت ورزشي و استفاده از داروهاي گياهي با خواص ضدچربي و ضداكسايشي مي‌تواند به‌عنوان درمان مكمل، سودمند باشد. بنابراين، هدف از اين پژوهش تعيين آثار هشت هفته تمرين هوازي يا مصرف عرق آرتيشو بر سطوح چربي كبد و سطوح سرمي آنزيم‌هاي كبدي در زنان مبتلا به بيماري كبد چرب غيرالكلي بود. مواد و روش‌ها: بدين‌منظور، 24 زن داوطلب چاق يا داراي اضافه‌ وزن مبتلا به كبد چرب غيرالكلي با ميانگين سن 9.8±39.3 سال و وزن 12.1±75.4 كيلوگرم به‌طور تصادفي در سه گروه هشت‌نفري آرتيشو، تمرين هوازي و كنترل قرار گرفتند. آزمودني‌هاي گروه تمرين هوازي سه جلسه در هفته و به مدت هشت هفته، تمرين هوازي انجام دادند. برنامه‌ تمرين هوازي در هفته‌ نخست 30 دقيقه دويدن با شدتي معادل 11 از شاخص درك فشار بورگ بود كه با رعايت اصل افزايش تدريجي بار تمرين، از هفته‌ پنجم به بعد مدت زمان تمرين به 45 دقيقه و شدت آن به عدد 13 از شاخص درك فشار رسيد. آزمودني‌هاي گروه آرتيشو روزانه 180 ميلي‌ليتر عرق آرتيشو مصرف كردند (60 ميلي‌ليتر پس از هر وعده‌ غذايي). هيچ‌گونه مداخله‌اي روي آزمودني‌هاي گروه كنترل اجرا نشد. نمونه‌گيري خون و سونوگرافي كبد 48 ساعت پيش و پس از دوره‌ مداخله به‌منظور اندازه‌گيري سطوح سرمي آسپارتات آمينوترانسفراز و آلانين آمينوترانسفراز، نيمرخ چربي (كلسترول تام، تري‌گليسيريدها، ليپوپروتئين كم‌چگال و ليپوپروتئين پرچگال) و چربي كبد انجام گرفت.نتايج: يافته‌ها نشان داد كه سطوح چربي كبد در گروه‌هاي تمرين هوازي (0.034=P) و آرتيشو (0.011=P) به‌طور معناداري كاهش يافت. اما تفاوت معناداري بين اثرگذاري تمرين هوازي و مصرف عرق آرتيشو در كاهش سطوح چربي كبد ديده نشد (0.393=P). سطوح سرمي آلانين آمينوترانسفراز و آسپارتات آمينوترانسفراز در گروه تمرين هوازي كاهش معنادار يافت (به‌ترتيب، 0.016=P و 0.028=P). سطوح اين آنزيم‌ها در گروه آرتيشو كاهش غيرمعنادار (به‌ترتيب، 0.080=P و 0.172=P) و در گروه كنترل افزايش معنادار (به‌ترتيب، 0.024=P و 0.008=P) داشت. براي نيمرخ چربي در هيچ‌يك از گروه‌ها تغيير معناداري ديده نشد.نتيجه‌گيري: انجام سه جلسه تمرين هوازي در هفته با شدت متوسط يا مصرف 60 ميلي‌ليتر عرق آرتيشو پس از وعده‌هاي غذايي اصلي، مي‌تواند پس از هشت هفته سطوح چربي كبدي را در زنان چاق يا داراي اضافه ‌وزن مبتلا به كبد چرب غيرالكلي كاهش دهد. همچنين اين دسته از بيماران مي‌توانند از تمرين هوازي براي كاهش سطوح آنزيم‌هاي كبدي و از عرق آرتيشو براي پيشگيري از افزايش اين آنزيم‌ها بهره ببرند. اما مصرف عرق آرتيشو يا انجام تمرين‌هاي هوازي با شدت متوسط در مدت دو ماه نمي‌تواند بدون پيروي از رژيم‌هاي غذايي سالم يا ديگر درمان‌هاي دارويي به بهبود سطوح چربي‌هاي خون بينجامد.