دانشجوي پزشكي و تجربه‌ي پرولتاريا؛ مطالعه‌ا‌ي انتقادي در آموزش پزشكي در ايران

آموزش پزشكي، ميداني است متشكل از روابط و مناسبات پيچيده‌ي قدرت كه نيروهاي تعيين‌كننده آن در درون و از بيرون ميدان، اِعمال قدرت مي‌كنند. عدم توازن بين نيروها، به برساخت‌هاي اجتماعي نامتعارف بخصوص در حرفه‌اي‌گرايي پزشكي مي‌انجامد. هدف تحقيق حاضر، كشف و واكاوي موضوع در آموزش پزشكي در ايران است. در چارچوب مطالعه‌اي انتقادي و در سطح ملي، با 29 مشاركت‌كننده اعم از دانشجويان و مسئولين در جايگاه‎هاي مرتبط با آموزش پزشكي، مصاحبه‌اي نيمه‌ ساختاريافته انجام شد و داده‌ها با روش تحليل مضمون انتقادي، كاويده شد. نتايج نشان داد كه صورت‌بندي تعاملات و مناسبات قدرت در آموزش پزشكي، به تغيير نگرش عميق نسبت به آرمان‌هاي پزشكي و شكل‌گيري نوعي احساس ازخودبيگانگي در دانشجويان انجاميده است. شيوه‌نامه‌هاي آموزشي، روند پرولتاريايي شدن دانشجو را تسهيل كرده و اقتدار حرفه‌اي او را تنزل مي‌دهد. مضامين احصاء‌شده عبارت‌اند از بهره‌دادگي، ازخودبيگانگي و حرفه‌اي‌زدايي. اصلاحات فوري در برنامه‌ي درسي، ايجاد تنوع رشته‌اي در دوره‌ي پزشكي عمومي متناسب با نيازهاي جامعه، ايجاد تناسب بين بازار كار و توسعه‌ي دوره‌هاي تخصصي و اصلاح در نظام پرداخت پيشنهاد مي‌شود. در لايه‌اي عميق‌تر، شناسايي سازوكار قدرت در بدنه سياست‌گذاري و پهنه تصميم‌سازي كه با وضعيت پيش‌گفته مرتبط است، يك امر پژوهشي و يك راهبرد سياست‌گذارانه است كه پيشنهاد مي‌گردد.