بررسي و نقد معرفت‌شناسي نظريۀ انسان سازماني مك‌گرگور از منظر قرآن كريم

معرفت‌‌شناسي ترازو و معيار سنجش است. در دانش مديريت عيار پديده‌‌هاي سازماني با علم سنجش و جايگاه خود علم نيز با معرفت‌‌شناسي سنجيده مي‌‌شود. معرفت‌شناسي محورِ تحليل بسياري از فرايندهاي مديريتي است كه بدون شناخت صحيح آن شايد سازمان‌ها با چالش جدي با افراد در سازمان مواجه شوند. بررسي و نقد معرفت‌‌شناسي نظريۀ داگلاس مك‌گرگور است كه از چهار مؤلفه به‌نام‌‌هاي «ماهيت»، «موضوع»، «ابزار»، و «منبع و اعتبار» شكل يافته است. نقد معرفت‌‌شناسي نظريۀ يادشده با كاربست روش كيفي تفسير موضوعي برون‌قرآني استنطاقي صورت گرفته است. يافته‌‌هاي پژوهش نشان مي‌‌دهد كه قرآن تنها اتكا به عقل و يافته‌هاي بشري را براي شناخت كافي ندانسته است و تجربه، حس، و استقرا را گام‌‌هاي مقدِمي براي شناخت كامل و مطمئن مي‌داند كه متكي بر ايمان قلبي و برهان‌‌هاي عقلي و نقلي (قرآن و سنت) هستند و ماهيت واقع‌‌نمايانه با دو نگاه عمودي (با خالق) و افقي (رفتارهاي جوارحي و جوانحي مخلوق و تمام هستي) دارند. از نگاه قرآن، ابزارهاي شناخت تنها استقرايي نظير مشاهده و آزمايش مبتني‌بر‌‌ رفتارهاي انسان نيست، بلكه منابع آن گسترۀ فراواني هم‌چون وحي، عقل، قلب، حس، و تمام هستي دارند كه اعتبار نامحدود و در مقايسه با مكتب مذكور، ديدگاه متفاوت دارند.