شناسايي و بيماري‌زايي گونه‌هاي Fusarium عامل پوسيدگي ريشه لوبيا با تاكيد بر مطالعه فيلوژنتيكي و دامنه ميزباني گونه مركبFusarium solani در استان مركزي

پوسيدگي‌هاي فوزاريومي ريشه از بيماري‌هاي مهم لوبيا (Phaseolus vulgaris) هستنند. به منظور شناسايي فوزاريوم‌هاي عامل پوسيدگي ريشه لوبيا در استان مركزي، در تابستان سال‌هاي 1397 و 1398 از مزارع لوبيا بازديد و از بوته‌هاي آلوده به پوسيدگي ريشه، نمونه‌برداري شد و در آزمايشگاه جداسازي و خالص‌سازي قارچ‌ها انجام گرفت. براساس خصوصيات ريخت‌شناختي و توالي‌‌يابي دو ناحيه ژني فاصله‌ي ترانويسي شده‌ي داخلي دي‌اِن‌اِي ريبوزومي (ITS) و عامل امتداد ترجمه‌ي يك آلفا، (EF-1α)، جدايه فوزاريوم 37، شامل گونه‌هاي مركبFusarium oxysporum ، F. solani و F. lateritium و همچنين گونه‌هاي F. equiseti ، F. acuminatum و F. redolens شناسايي شدند. همه‌ي جدايه‌ها پس از مايه‌زني روي لوبيا‌ي رقم صدري، پوسيدگي ريشه ايجاد كردند. از آن‌جا كه جدايه‌هايF. solani بيشترين فراواني را داشتند، 12 جدايه از اين گروه انتخاب و روابط فيلوژنتيكي آنها مطالعه شد. از سه تبار گونه‌ي مركبF. solani ، جدايه‌ها در تبار شماره دو و سه قرار گرفتند. تنها يك جدايه در تبار دو قرار گرفت كه خصوصيات آن با مشخصات گونهF. brasiliense مطابقت داشت. ساير جدايه‌ها در تبار سه و در دو زيرگروه قرار گرفتند. در آزمون بيماريزايي دامنه ميزباني جدايه‌هاي F. solani، هيچ كدام از جدايه‌ها روي عدس و لوبيا چشم بلبلي بيماري‌زا نبودند، اما تعدادي از جدايه‌ها موجب پوسيدگي ريشه نخود، سويا، ماش و پوسيدگي غده‌ي سيب‌زميني شدند. گونه‌هاي F. lateritium، F. redolensوF. brasiliense براي اولين بار از ايران گزارش مي‌شوند.