بررسي شيمي كاني آمفيبول و تعيين خاستگاه ماگمايي سنگ‌هاي آپينيتي و گرانيتي جنوب غرب نقده (شمال غرب ايران)

كوهزايي زاگرس طي فرايند باز شدن پوسته اقيانوسي نئوتتيس، فرورانش و سرانجام بسته شدن اقيانوس با برخورد پوسته عربي با خرده قاره ايران مركزي رخ داده است پهنه سنندج سيرجان جزئي از كمربند دگرگوني و فعاليت ماگمايي  كوهزايي زاگرس و بخشي از كوهزايي آلپ است. در پهنه سنندج-سيرجان، توده هاي نفوذي گسترده اي ديده شده كه در نتيجه فرورانش اقيانوس نئوتتيس تشكيل شده اند. در اين پژوهش، شيمي كاني هاي آمفيبول و فلدسپات توده هاي آپينيتي – گرانيتي رخنمون يافته در جنوب غرب نقده بررسي شده است. توده هاي آپينيتي مجموعه اي از سنگ هاي هم سن هستند كه تركيب فرامافيك تا اسيدي دارند. كاني هاي هورنبلند و فلدسپات كاني هاي اصلي و غالب هستند و به دو صورت بلورهاي بسيار درشت و ريزدانه تشكيل شده اند. تركيب كاني هاي آمفيبول و فلدسپات موجود در سنگ هاي آپينيتي حدواسط-گرانيتي شبيه هستند. تركيب آمفيبول كلسيمي و از نوع منيزيو هورنبلند و فلدسپات از نوع اورتوكلاز است. سنگ هاي آپينيتي حدواسط و توده هاي گرانيتي هر دو ويژگي ماگمايي آهكي قليايي مربوط به جايگاه زمين ساختي قوس قاره اي را نشان مي دهند. هر دو گروه سنگي از خاستگاه گوشته اي با آغشتگي سنگ هاي پوسته اي و گريزندگي اكسيژن بالا تشكيل شده اند. سنگ هاي آپينيتي حدواسط و توده هاي گرانيتي هم سن نيستند. داده هاي دمافشارسنجي هورنبلند شرايط تبلوري ماگماي سنگ هاي آپينيتي را در گستره فشاري 3-1 كيلوبار (عمق كم پوسته اي) و براي سنگ هاي گرانيتي 3-5 كيلوبار (عمق زياد پوسته اي) مشخص كرده است. بنابراين مي توان گفت كه ماگماي آپينيتي از ذوب بخشي گوشته سنگ كره اي دگرنهاده شده با فلوئيدها در عمق كم، طي شكستن سنگ كره اقيانوسي شكل گرفته است. اغلب ماگماهاي بازالتي آبدار نمي توانند از پوسته قاره اي عبور كنند، بنابراين به زير سنگ كره اضافه شده و گرما و آب كافي براي تسهيل ذوب پوسته و توليد گرانيت هاي همراه شده با آپينيت را تامين مي كنند.