هزينه‌هاي معاملاتي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك در سهام و اثر آن بر عملكرد صندوق‌ها

هدف: صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري ايران، طي سال‌هاي 1390 تا 1396، سالانه به‌طور متوسط 330 درصد گردش معاملاتي داشته‌اند. انجام معاملات آن هم در ابعاد بزرگ، هزينه‌هاي معاملاتي شايان توجهي را به سرمايه‌گذاران تحميل مي‌كند؛ اما هميشه به سود منجر نمي‌شود. هدف اين پژوهش، تخمين هزينه‌هاي معاملاتي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري ايران و كشف رابطه اين هزينه‌ها با عملكرد صندوق‌هاست. روش: علاوه بر ماليات و كارمزد كه شناخته‌شده‌تر هستند، هزينه‌هاي ناشي از شكاف مظنه خريد و فروش و هزينه‌هاي ناشي از معاملات بزرگ (اثر قيمتي) نيز وجود دارد كه محاسبات آنها پيچيده‌تر است. در اين پژوهش، به‌كمك داده‌هاي با تواتر بالاي معاملات سهام و دفتر سفارش‌ها و همچنين، اطلاعات صورت‌هاي مالي فصلي 15 صندوق سرمايه‌گذاري سهامي در ايران كه به‌صورت دستي جمع‌آوري و استفاده شده‌اند، دو هزينه يادشده برآورد شد؛ سپس به بررسي اثر هزينه‌هاي معاملاتي روي بازدهي تعديل‌شده با ريسك صندوق‌ها (آلفاي چهار عاملي) پرداخته شد. يافته‌ها: صندوق‌هاي تحت مطالعه‌، سالانه به‌طور متوسط معادل 11 درصد ارزش صندوق را صرف مجموع هزينه‌هاي معاملاتي ناشي از معاملات سهام بورسي مي‌كنند. اين مقدار، در مقايسه با بازدهي سالانه صندوق‌ها در بازه زماني تحقيق كه معادل 15/6 درصد است، چشمگير تلقي مي‌شود. همچنين در كل بازه زماني مورد مطالعه، رابطه معناداري بين هزينه‌هاي معاملاتي و عملكرد صندوق‌ها وجود ندارد، هرچند كه در زيربازه سال‌هاي 1392 تا 1393، اين اثر منفي و معنادار به‌دست آمده است. نتيجه‌گيري: معاملات زياد مديران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در ايران، قادر نيست عملكرد آنها را بهبود دهد و در بهترين حالت، هزينه‌هاي معاملاتي را پوشش مي‌دهد.