ايجاد شاخصي براي عدم اطمينان مالي با استفاده از مدل پنج‌عاملي فاما و فرنچ در فضاي حالت با الگوريتم فيلتر كالمن

هدف: با توجه به اينكه عدم قطعيت يكي از رويدادهاي مهم در روند توسعه علم اقتصاد و مديريت محسوب مي‌شود، شايسته‌ است كه براي درك عميق و دقيق آن وقت گذاشته شود. فعالان بازارهاي مالي، همواره با عدم اطمينان‌هاي آينده مواجهند، به بيان ديگر، عدم اطمينان، بخش جدايي‌ناپذير بازارهاي مالي است و آشنايي با اين مفهوم و ‌‌درك آن براي تمامي فعالان بازار ضروري است. بنابراين هدف نخست پژوهش، كمّي‌سازي عدم اطمينان و هدف نهايي، تدوين شاخصي از عدم اطمينان مالي براي بورس اوراق بهادار تهران است. روش: در اين پژوهش براي كمّي‌سازي عدم اطمينان، در گام نخست، برازش مدل پنج‌عاملي فاما و‌ فرنچ به دو روش فضاي حالت با الگوريتم فيلتر كالمن و روش حداقل مربعات معمولي با هم مقايسه شده است تا مدل مناسبي براي فيلتر كردن نوسان‌هاي شرطي از سري نوسان‌هاي بازدهي ارائه شود. يافته‌ها: براي مقايسه برازش مدل پنج‌عاملي فاما و فرنچ به دو روش فضاي حالت با الگوريتم فيلتر كالمن و حداقل مربعات معمولي، از معيارهاي اطلاعاتي همراه با رويكرد ديبولد و ماريانو استفاده شد. نتايج اين مقايسه، از برتري تخمين به‌روش فضاي حالت با الگوريتم فيلتر كالمن حكايت كرد. بعد از انتخاب مدل مناسب، نوسان‌هاي شرطي بازدهي هر پرتفوي از سري نوسان‌هاي بازدهي فيلتر شد تا معيار مناسب‌تري از عدم اطمينان به‌دست آيد، در اين راستا، از بازدهي 18پرتفوي استفاده شد كه بر اساس طبقه‌بندي‌هاي صورت‌گرفته از متغيرهاي عامل اندازه، عامل ارزش دفتري به ارزش بازاري، عامل سودآوري و عامل سرمايه‌گذاري به دست آمدند. نتيجه‌گيري: در آخر از مؤلفه‌هاي عدم اطمينان استخراج‌شده به‌صورت ماهيانه ميانگين گرفته شد تا شاخص مدنظر به دست ‌آيد. اين شاخص شرايط تحت عدم اطمينان به‌وقوع‌پيوسته در گذشته را به‌وضوح نمايان مي‌كند.