نقد و تحليل اعتبارسنجي تفسيرِ ثعلبي و بغوي از ديدگاه ابن‌تيميه درباره آيات فضايل و مناقب

تفسير معالم التنزيل في التفسير و التأويل اثر بغوي، خلاصه‌شده‌ي تفسير الكشف و البيان عن تفسير القرآن از ثعلبى است. ابن‌تيميه از علماي اهل‌سنت، تفسير بغوي را ستوده است، وجه ستودن تفسير بغوي از ميان تفاسير زمخشري، قرطبي و.. از ميان تفاسير اهل سنت دو مطلب بود، دوري از: 1. احاديث بدعت‌آميز 2. احاديث جعلي و ضعيف. در مقابل، تفسير ثعلبي را نكوهش كرده و ثعلبي را در شمار افرادي مي‌داند كه قادر به تشخيص حديث صحيح از سقيم نبوده، و احاديث ضعيف و جعلي را بيان كرده است. سوال اصلي پژوهش اين است كه چرا با اين‌كه بغوي تفسير ثعلبي را خلاصه كرده، از ديد ابن‌تيميه تفسير بغوي ستوده است، ولي تفسير ثعلبي قابل نقد مي‌باشد. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد كه بغوي برخي از نقل‌هاي ثعلبي (بيشتر احاديث فضايل اهل‌بيت) را حذف كرده و مهم‌ترين علت نقد ابن‌تيميه، ناظر به روايات فضايلي است كه ثعلبي بيان كرده است. هم‌چنين، از اين جهت كه شيعه از باب جدال احسن به تفسير ثعلبي استناد كرده، تعبيرات سختي را در مورد ثعلبي به كار برده است. در اين پژوهش، با روش كتاب‌خانه‌اي در گردآوريِ مطالب، شيوۀ اسنادي در نقل ديدگاه‌ها و روش توصيفي-تحليلي در بررسي داده‌‌ها، به سوال اصلي پژوهش پاسخ خواهيم داد.