نگاهي نو به تحولات حياط در مسكن روستايي مطالعۀ موردي: روستاهاي دشت مركزي گرمسار

بررسي وضعيت روستايي كشور نشان مي دهد پايداري مسكن روستايي، كه در راستاي تداوم حيات زندگي روستاييان است، تحت تأثير روند ها و سياست‌هاي دهه‌هاي اخير در ابعاد مختلف، ازجمله كالبد، اقتصاد، و وجوه فرهنگي تغييرات گسترده اي كرده است و اين نابساماني منجر به تهديد حيات روستانشيني و ناپايداري محيطي و انساني شده است. در اين پژوهش بخش مهمي از زندگي، حياط، و ساير فضاهاي باز مسكن روستايي مورد توجه است تا، با شناخت عوامل پايداري در مسكن روستايي، اهميت نقش اين فضا در ثبات و تداوم زندگي روستاييان بررسي و در دوره‌هاي مختلف مقايسه شود، بنابراين پس از شناخت و بررسي روستاهاي مورد مطالعه در شهرستان گرمسار و جمع‌آوري اطلاعات از طريق مشاهدۀ ميداني و اطلاعات دريافتي از پرسش‌نامه‌ها، به توصيف و تجزيه‌وتحليل يافته ها پرداخته شده و به روش تحليل عاملي و واريانس يك طرفه داده ها آناليز گرديده است، نتايج نشان مي دهد كه از ميان ۹ عامل شناسايي شده ۶ عامل اساسي و تأثير گذار بر حياط مساكن روستايي مورد توجه ساكنين است. عامل معيشتي و توليدي حياط، عامل كالبدي حياط از منظر ميزان مساحت و درصد فضاي ساخته نشده، عامل سازگاري اجتماعي و كاركرد حياط در تعاملات ميان ساكنين و همسايگان، و عامل پايداري و سازگاري محيطي در مسكن روستايي بيشترين اثربخشي را در خانه هاي سنتي و بازسازي‌شده دارند. درمقابل، عامل زيستي و سكونتي حياط‌ها از نظر كاركرد هاي ثابت زيستي و تأمين نيازهاي بنيادي ساكنين و عامل خدماتي‌ـ  آسايشي در راستاي تأمين نور رساني فضاهاي سكونتي و محل پارك اتومبيل و ... در خانه هاي معاصر بيشترين اثر بخشي را نسبت به ساير خانه ها داشته است.