بررسي مدل ساختاري رابطه بين كنترل روانشناختي والدين و خودكارآمدي عمومي با رفتارهاي پرخطر نوجوانان با ميانجي گري خودنظم ‌جويي هيجاني

زمينه: رفتارهاي پرخطر يكي از عمده ترين عامل تهديدكننده نظام سلامت تلقي مي شود. گرايش به خطرپذيري در نوجوانان نسبت به ديگر گروه هاي سني بالاتر است و كنترل والدين نقش مهمي در پيشگيري از بروز رفتارهاي پرخطر دارد. فقدان مهارت ابرازگري هيجاني عامل زمينه ساز مهمي در جهت بروز رفتارهاي پرخطر مي باشد. مرور پژوهش هاي مرتبط با خطرپذيري نشان مي دهد پژوهش هاي زيربنايي به ندرت به ارزيابي متغيرهاي مربوط پرداخته اند. هدف: بررسي مدل ساختاري رابطه بين كنترل روانشناختي والدين و خودكارآمدي عمومي با رفتارهاي پرخطر نوجوانان با ميانجي گري خودنظم‌جويي هيجاني بود. روش: جامعه‌ي آماري شامل دانش آموزان دوره اول متوسطه‌ي شهر زنجان بود كه در سال تحصيلي 1400-1399 مشغول به تحصيل بودند. بر اساس جدول كرجسي و مورگان و با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي خوشه اي چند مرحله اي از طريق فضاي مجازي به خاطر عدم كلاس حضوري دانش آموزان نمونه اي به حجم 403 نفراز هر دو جنس انتخاب (كه 214 نفر در گروه دختران و 189 نفر در گروه پسران بودند) شد، و به صورت مجازي به پرسشنامه هاي خطرپذيري نوجوانان (گالونه و همكاران، 2000)، خودتنظيمي عاطفي مارس (1988)، كنترل روانشناختي وابسته مدار و پيشرفت مدار والدين سوننز و همكاران (2010)، و خودكارآمدي عمومي شرر و همكاران (1982) پاسخ دادند. براي تحليل داده ها از روش آماري مدل يابي معادلات ساختاري استفاده شد. يافته ها: اثر مستقيم كنترل روانشناختي والدين بر خودنظم‌جويي هيجاني (β=-0/28, P 0/01) و رفتارهاي پرخطر (β=0/22, P 0/01) معنادار بود. اثر مستقيم خودكارآمدي بر خودنظم‌جويي هيجاني (β=0/31, P 0/01) و رفتارهاي پرخطر (β=-0/24, P 0/01) معنادار بود. همچنين رابطه بين كنترل روانشناختي والدين و خودكارآمدي با رفتار پرخطر از طريق خودنظم‌جويي هيجاني معنادار بود. نتيجه‌گيري: براساس نتايج به دست آمده، حمايت و كنترل خانواده نقش مهمي در پيشگيري از گرايش به رفتارهاي پرخطر دارد. همچنين تجهيز دانش آموزان به مهارت‌هاي فردي همچون خودكارآمدي در زمينه مديريت و خودنظم‌جويي هيجاني مي تواند در پيشگيري به انجام رفتارهاي پرخطر مؤثر باشد.