اثربخشي درمان ذهن آگاهي بر خودنظم‌جويي ارادي، تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روانشناختي در مردان داراي اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده

زمينه: سوءمصرف مواد يكي از مهمترين عوامل ايجادكننده رفتارهاي پرخطر بوده و تأثير آن در ظهور ساير آسيب‌هاي اجتماعي نمود عيني دارد و بخش قابل‌توجهي از سرمايه‌ها و امور را به خود اختصاص مي‌دهد. با اين حال روش هاي درماني مختلف نتايج چندان موفقي در سازه‌هاي روانشناختي اعتياد به همراه نداشته و بازگشت به مصرف مجدد در افراد ترك كرده همچنان شيوع بالايي دارد. هدف: اين پژوهش با هدف بررسي اثربخشي درمان ذهن آگاهي بر خودنظم‌جويي ارادي، تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روانشناختي در مردان داراي اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده انجام شد. روش: طرح پژوهش، نيمه‌آزمايشي از نوع پيش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماري تمام مردان داراي اختلال سوء‌مصرف مواد افيوني رباط‌ كريم در سال 1399-1400 بود كه در مراكز درمان سوء‌مصرف مواد اين شهر تحت درمان بودند. از بين آن‌ها نمونه اي به حجم 36 نفر با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمايش و گواه جايگزين شدند. براي جمع آوري داده‌ها از پرسشنامه‌هاي خودتنظيمي ارادي (فروند و بالتز، 2002)، تحمل پريشاني (سيمونز و گاهر، 2005) و پذيرش و عمل (بوند و همكاران، 2011) استفاده شد. گروه‌ آزمايشي به مدت ده جلسه 50 دقيقه اي تحت گروه‌درماني ذهن‌آگاهي (كابات زين، 2002) قرار گرفتند. در نهايت داده‌ها به وسيله تحليل كواريانس چند‌متغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته ها: نتايج تحليل داده‌ها نشان داد كه درمان ذهن‌آگاهي بر هر سه متغير خودنظم‌جويي ارادي، تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روانشناختي در گروه آزمايش تأثيرگذار است ( P 0/0001) و ميانگين گروه آزمايش، به صورت معناداري بيشتر از ميانگين گروه گواه است ( P 0/0001). نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي حاصل مي‌توان گفت درمان ذهن آگاهي با كمك به افراد در تمركز بدون قضاوت روي تجربيات در زمان حال، بر خودنظم‌جويي ارادي، تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روانشناختي مردان داراي اختلال سوء‌مصرف مواد مؤثر است؛ بنابراين مي‌توان از درمان ذهن‌آگاهي در كنار ساير رويكردهاي درماني موجود به عنوان گزينه مناسبي براي افراد داراي سوءمصرف مواد بهره برد.