كانه زايي كروميت و ايلمنيت در مجموعه هاي افيوليتي كردستان، رهيافتي جهت تعيين جايگاه ژئوتكتونيكي مجموعه هاي افيوليتي مورد مطالعه

در پژوهش حاضر، براي نخستين بار حضور انديس هاي كروميتيت انبانه اي در بخش هاي افيوليتي شهرستان مريوان گزارش مي شود. انديس هاي كروميتيت همراه با سنگ هاي افيوليتي نوع دونيت و هارزبورژيت بوده و اغلب با فابريك توده اي گرانولار در جنوب باختر شهر مريوان رخنمون دارند. شيمي كاني كروم اسپينل در سه انديس كروميتيتي مورد مطالعه در اين منطقه نشان مي دهد كه ميزان عدد كروم براي دو ذخيره، عددي بالا (ميانگين 0.85) با ميزان TiO2 بسيار پايين (0.01) و براي ذخيره ديگر ميزان عدد كروم پايين (0.76) و با ميزان ميانگين  TiO2 بيشتر (0.05) است. اين موضوع نشان مي دهد كه انديس هاي كروميتيت و به تبع آن مجموعه افيوليتي در دو خاستگاه متفاوت ژئوتكتونيكي شامل يك محيط پشته ميان‌اقيانوسي از يك ماگماي تولئيتي و يك محيط بالاي فروفرارانش از يك ماگماي بونينيتي تكوين يافته اند. Cr2O3 كروميت هاي مورد مطالعه در دامنه 28.4  الي 50.78  درصد وزني متغير است. تشكيل اين انديس ها و سنگ هاي ميزبان در پاسخ به واگرايي سريع پوسته اقيانوسي و سپس حركت همگرايي صفحات زمين‌ساختي و بسته شدن اقيانوس تتيس جوان صورت گرفته است. همچنين طيف گسترده‌اي از گابروها شامل گابرو درشت بلور، ملاگابرو و ميكروگابرو در سه منطقه شمال باختر كامياران (روستاي يخته خان)، خاور سروآباد (روستاي ميانه) و جنوب باختر مريوان (روستاهاي درگاشيخانويسه)، ميزبان كاني هاي ايلمنيت، مگنتيت و تيتانيت هستند. ايلمنيت در هر سه منطقه و كاني هاي مگنتيت و تيتانيت تنها در خاور سروآباد مشاهده شده اند. تركيب شيميايي كاني ايلمنيت نشان مي دهد كه متوسط ميزان درصد وزني TiO2 از كامياران (43.19) به سمت سروآباد (46.09) و سپس مريوان (47.42) افزايش مي يابد. اين كاني ها به صورت ريزدانه تا متوسط دانه (تا 1.5 ميلي‌متر) و اغلب آميبي شكل، بي شكل و به ميزان كمتر نيمه خودشكل به‌صورت بين بلوري ايجاد شده اند. با توجه به شواهد بافتي و شيمي كاني، كانه زايي تيتانيم در نتيجه اكسايش ماگما و تشكيل قطرات سيال غيرقابل آميزش غني از آهن و تيتانيم، پس از تبلور پلاژيوكلاز صورت گرفته است.