نقش پي‌سنگ و ماگماتيسم جوان در كانه‌زايي طلاي اپي‌ترمال و چندفلزي در منطقه تكاب ماه‌نشان، شمال باختر ايران

منطقه‌ فلززايي تكاب ماه‌نشان از نظر كانه‌زايي طلا بسيار بااهميت است. اين منطقه بخشي از كمربند ماگمايي اروميه دختر شمالي است كه در اين ناحيه داراي دو ويژگي متمايز است. پي‌سنگ دگرگوني پركامبرين و ماگماتيسم جوان ميو پليوسن كه بر روي آن قرار گرفته است. پي‌سنگ پركامبرين با دو نوع تركيب متفاوت پوسته اقيانوسي و قاره‌اي (گنيس، گرانيت، ميكاشيت، شيست سبز و آمفيبوليت، سرپانتينيت و مرمر) وجود دارد. سنگ‌هاي جوان عموماً از هيالوكلاستيت‌، توف ريوليتي، گدازه آندزيت‌بازالتي، نفوذي‌هاي حدواسط تا فلسيك (ديوريت تا گرانيت) و سنگ‌هاي آهكي و مارني سازند قم تشكيل شده‌اند كه در چهار فاز بر اساس سن و موقعيت  قرارگيري طبقه‏بندي شده است. اثر متقابل پي‌سنگ و ماگماتيسم جوان در نتيجه نفوذ آخرين فاز ماگمايي باعث ايجاد محلول‌هاي گرمابي شده كه به صورت موتور حرارتي موجب چرخش، تنوع و غناي كانه‌زايي در اين مناطق شده است. بنابراين معادن، كانسارها، نشانه‌هاي معدني طلا و عناصر همراه مانند كانسارهاي توزلار، بايچه‌باغ، باغچه در منطقه ماه‌نشان و كانسارهاي زرشوران، آق‌دره و آي‌قلعه‌سي در منطقه تكاب وجود دارند. كانسارهاي توزلار و باغچه با كانه‌زايي از نوع طلا در يك زون سيليسي آرژيليك شامل كانه‌هاي پيريت، كوارتز طلادار، كاني‌هاي رسي و هيدروكسيدهاي آهن مي‌باشند. كانسار چندفلزي آي‌قلعه‌سي با كانه‌زايي غالب سرب و روي، كانسارهاي زرشوران و آق‌دره از نوع طلا كه در كانسار زرشوران تنوع كانه‌زايي سولفيدها و سولفوسالت‌ها و در كانسار آق‌دره كانه‌زايي ساده اكسيدي طلادار مي‌باشد. كانسار بايچه‌باغ از نوع چندفلزي و شامل كانه‌هاي كالكوپيريت، پيريت، روتيل، آرسنوپيريت، اسفالريت، بورنيت، اسمالتيت، كلوآنتيت، آزوريت و مالاكيت مي‌باشند.