بررسي زمينه و پارادايم زباني در انديشۀ سياسي زرتشت

دوران حكومت ساساني به لحاظ تاريخ مذهبي، مهم ترين دورۀ ايران باستان به شمار مي رود. در اين دوران است كه حكومت كاملاً جنبه ديني به خود مي گيرد و تحول عظيمي به وجود مي آيد كه بر دين و آداب و رسوم ملي ايرانيان تأثير مي گذارد. انديشۀ زرتشت در اين دوره اهميت فراواني دارد. بنابراين فهميدن انديشه سياسي زرتشت، بدون برقراري ارتباطي بين شرايط تاريخي و سياسي شكل گيري و تداوم امپراطوري ساساني و پارادايم زبانيِ الهيات سياسي زرتشت امكان پذير نيست. بدين سان ابتدا بايد زمينه و سپس پارادايم زباني مسلط در اين دوره تاريخي بررسي شود. هدف اين مقاله اين است كه زرتشت و آيينش را در بطن تحولات تاريخي و سياسي بررسي نمايد. اساس كار اين مقاله، ارائه تحليلي از شرايط تاريخي و سياسي ايران در عصر ساساني و بررسي الهيات سياسي زرتشت به عنوان پارادايم زبانيِ مسلط آن دوره و فهم انديشه سياسي زرتشتِ پيامبر از اين طريق است. روش مقاله، روش تاريخ نگاري «جان پاكاك» است كه در آن تاريخ، جايگاهي محوري دارد و با مطالعه بستر يا زمينۀ تاريخي و سياسي از يك طرف و پارادايم هاي زباني مسلط از طرف ديگر، موطن مشتركي مابين مورخ يا خواننده و نويسنده متن شكل مي گيرد كه در چارچوب آن مي‌توان به فهم متن يادشده نائل آمد. البته تلاش خواهد شد تا اين عناصر از طريق تحليل محتواي كتاب مهم زرتشت، اوستا به عمل آيد. يافته هاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه آيين زرتشت، برپاكننده و شكل دهندۀ بستر تمدني ايران باستان بوده، مؤلفه‌هاي پارادايم زباني انديشه سياسي زرتشت، خواستار استقرار شهرياري نيرومند و باشكوه در ايران زمين بوده است. نتيجه نهايي مقاله اين است كه با عنايت به شرايط تاريخي و سياسي ايران در بدو تأسيس سلسلۀ ساسانيان و بر اساس پارادايم زباني انديشۀ سياسي زرتشت، اردشير بابكان از دين زرتشت براي به قدرت رسيدن و متحد ساختن ايرانيان و يكپارچه كردن كشور استفاده كرده است.