تحليل مكاني پراكنده رويي شهري و اثرات آن بر برابري دسترسي به بيمارستان ها در كلانشهر تهران

رشد شهرنشيني به خصوص در كشورهاي در حال توسعه منجر به ايجاد پراكنده رويي شهري شده است. پراكنده رويي شهري در تهران منجر به ايجاد چالش هاي متعددي در تحقق توسعه پايدار گرديده است. در اين پژوهش، پراكنده رويي شهري در زون هاي ترافيكي (TAZ) شهر تهران در يك دوره بيست ساله (2020 2001) با استفاده از شاخص گسترش وزندار شهري (WUP ) به صورت مكاني بررسي شده است. سپس، كمترين فاصله دسترسي هر TAZ تا مراكز بيمارستاني با استفاده از تحليل شبكه محاسبه و رابطه ميان پراكنده رويي و دسترسي بررسي شده است. نهايتا، منحني لورنز و ضريب جيني جهت تعيين ميزان برابري شهروندان در دسترسي به بيمارستان ها محاسبه شده اند. نتايج نشان مي دهند كه پراكنده رويي طي دو دهه گذشته در تهران كاهش قابل توجهي داشته است. لذا به دليل رابطه مستقيم ميان پراكندگي و فاصله دسترسي، بيشترين فاصله تا نزديكترين بيمارستان ها نيز حدود 3 كيلومتر كاهش يافته است. با اين وجود، ضريب جيني دسترسي به بيمارستان ها در سال 2020 افزايش 10% را نشان مي دهد. به طوريكه در سال 2001، %90 از فرصت هاي بيمارستاني در ميان %29 از شهروندان توزيع شده بود كه اين ميزان در سال 2020 به %7 رسيده است. نتايج نشان مي دهند كاهش پراكنده رويي شهري مي تواند منجر به ارتقاء استانداردها و كاهش نابرابري دسترسي به سرويس ها شود. با اين وجود، كاهش نابرابري در دسترسي علاوه بر كاهش پراكنده رويي شهري به توجه ويژه به متغيرهاي اجتماعي اقتصادي و مديريت صحيح شهر نيز بستگي دارد.