تحليل پديده ي گردوغبار با شاخص هاي تحرك پذيري تپه هاي ماسه يي و پيش بيني آن با تحليل حساسيت در مرز شمال شرقي ايران

پايش بلندمدت تحرك پ ذيري تپه هاي ماسه يي و بررسي تغيير اقليمي مؤثر بر آن ممكن است اثر مهمي در كاهش اثرهاي نادرست آن‌ها از جمله ايجاد روزهاي غبارآلود، خطر محتمل كاهش كيفيت هوا، و ديگر خطرهاي زيست محيطي و سلامت داشته باشد. هدف‌هاي اصلي اين پژوهش بررسي پديده ي گردوغبار و منشايابي آن، تحليل وضعيت تحرك پذيري تپه هاي ماسه يي با دو شاخص، شناخت تاثير شرايط اقليمي بر تحرك‌پذيري، و پيش بيني اثرهاي تغيير احتمالي عامل‌هاي اقليمي بر تحرك‌پذيري در منطقه ي راه‌بردي سرخس در مرز شمال شرقي كشور در بازه ي زماني 27 ساله است. نتيجه‌ي بررسي تعداد روزهاي غبارآلود نشان داد كه روند روي‌دادهاي گردو‏غبار محلي در ايستگاه‌ سرخس افزايشي معني‌دار است. نتيجه‌ي تحرك‌پذيري تپه هاي ماسه‌يي با دو شاخص لنكستر و لنكستر اصلاح‌شده نشان داد كه ارتباط معني داري در تراز 99% با روزهاي گردوغبار بود، و بر اين پايه‌ توانايي كاربرد شاخص لنكستر اصلاح‌شده در اين منطقه برداشت مي شود. با نتيجه‌ي اين پژوهش مي توان پذيرفت كه با افزايش خشكي محيط در منطقه بر اندازه‌ي تحرك پذيري ماسه ي لنكستر افزوده، و خطر بيابان زايي تشديد مي‌شود. تحليل حساسيت تحرك ماسه نشان داد كه بيش‌ترين تأثير بر كاهش و افزايش فعاليت ماسه در آينده با تأثير همراه‌باهمِ فراواني بادهاي فرساينده يا توان برد ماسه، و تبخيرتعرق است.