فراتحليل عوامل موثر بر سرقت

زمينه و هدف: سرقت از جمله جرائم مهمي است كه از مصاديق بارز ناامني به‌شمار مي‌آيد. اين جرم به‌عنوان يكي از عوامل اصلي آسيب‌زا در ساختار و ثبات جامعه است كه امنيت اجتماعي و اقتصادي مردم را به مخاطره مي‌اندازد.روش‌ پژوهش: اين پژوهش در چارچوب فراتحليل آسيب‌هاي اولويت‌دار كشور، به كندوكاو و جمع‌بندي عوامل مؤثر بر اين معضل اجتماعي براساس برآيند يافته‌هاي به‌دست‌آمده در پژوهش‌هاي يك دهه اخير ايران پرداخته است. متناسب با ماهيت فراتحليل، پس از پالايش پژوهش‌هاي شناسايي‌شده طي سال‌هاي 1388 تا 1396، درنهايت، 15 مطالعه واجد شرايط اوليه براي فراتحليل شدند. يافته‌هاي آماري پژوهش‌هاي منتخب به كمك نرم‌افزار فراتحليل استخراج شدند. يافته‌هاي اصلي: نتايج فراتحليل فرضيات مربوط به سرقت، تأثير بازدارنده سه متغير پُرتكرار پايگاه اقتصادي اجتماعي، واپايش اجتماعي و تقيد به باور‌هاي اخلاقي بر سرقت معنادار نشان داده شد. بر اين اساس، پايگاه اقتصادي اجتماعي با اندازه اثر متوسط 0.502، واپايش اجتماعي با اندازه اثر متوسط 0.296و تقيد به باورهاي اخلاقي با اندازه اثر متوسط 0.436، همگي بر سرقت و ارتكاب آن از سوي افراد، تأثير معكوس و بازدارنده داشتند.نتايج نويسنده: براساس نتايج به‌دست‌آمده از اين فراتحليل، اولاً سهم و نقش بهبود وضعيت اقتصادي اجتماعي بر كاهش بروز سرقت مشخص شده است. پس از اين عامل، تأثير مهم تقيد به باورهاي اخلاقي در خودداري فرد از ارتكاب سرقت نشان دهنده اثر مهم دروني شدن ارزش‌هاي اجتماعي در حفظ نظم و پايداري جامعه است. در نهايت نقش نظام كنترل اجتماعي چه در سطح غير رسمي و چه سطح رسمي نشان داده شد. بر اين اساس، نتايج نشان داد كه در كنار توجه به دروني سازي ارزش‌ها، تمركز بر پيشگيري وضعي و انتظامي مي‌تواند به نوبه خود بر ارتقاي احساس امنيت جامعه و كاهش جرم سرقت مؤثر باشد.