بررسي الگوي ايزوزيمي آنزيم هاي آنتي اكسيدان و شاخص هاي فيزيولوژيكي در ژنوتيپ هاي ذرت تحت تنش كم آبي

مقدمه و هدف: تنش هاي محيطي گوناگون، به خصوص تنش خشكي اثرات شديد و عمده اي بر روي رشد و توليد ذرت دارند. خشكي از جمله تنش هاي فيزيكي است كه به علت تنوع زياد در شرايط بارندگي، به عنوان مهمترين عامل محدودكننده رشد و توليد گياهان زراعي در ايران شناخته شده است. به همين منظور بررسي اثر تنش كم آبي بر روي گياهان استراتژيك از قبيل ذرت از اهميت ويژهاي برخوردار است. مواد و روش ها: به منظور بررسي اثر تنش كم آبي بر فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان و شاخص هاي آگروفيزيولوژيكي در برگ هاي برخي از ژنوتيپ هاي ذرت، آزمايشي به صورت اسپليت پلات براساس طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در شرايط مزرعه اي در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد. سه تيمار آبياري (نرمال، تنش ملايم و شديد كم آبي) به عنوان فاكتور اصلي و 11 ژنوتيپ ذرت به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. پس از اعمال تنش هاي كم آبي، آناليز الكترفورتيك سه آنزيم سوپراكسيدديسموتاز (SOD)، كاتالاز (CAT) و پراكسيداز (POX) در برگ هاي ذرت با استفاده از ژل هاي 8% آكريلاميد افقي انجام گرفت و برخي شاخص هاي آگروفيزيولوژيكي مانند مالونديآلدئيد (MDA)، H2O2، شاخص كلروفيل (SPAD)، محتوي نسبي آب (RWC) برگ و محتوي پروتئين محلول مورد اندازه گيري قرار گرفتند. يافته ها: براساس نتايج بدست آمده، آنزيم CAT در تنش شديد نسبت به آبياري نرمال با 100 درصد افزايش و محتواي MDA با 120/78 درصد افزايش بيشترين ميزان افزايش فعاليت و كلروفيل برگ تحت تنش شديد كم آبي نسبت به آبياري نرمال با 24/05 درصد بيشترين ميزان كاهش را نشان دادند. در حالت كلي با افزايش شدت تنش نسبت به آبياري نرمال محتواي پروتئين محلول نوسان نشان داد، از طرف ديگر اختلاف بين محتواي پروتئين محلول كل در دو ژنوتيپ SC704 و SC706 با افزايش شدت تنش از نرمال به تنش ملايم و تنش شديد كمترين اختلاف معني دار را به صورت معكوس نشان دادند. نتيجه گيري: بررسي ژنوتيپ ها با آنزيم هاي آنتي اكسيدان و شاخص هاي فيزيولوژيكي نشان داد ژنوتيپ هاي SC704، SC703،  AR70 و  SC706بالاترين سطح فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان و پاسخ متناسب فيزيولوژيكي را به تنش كم آبي نشان دادند و در نتيجه متحمل تر به تنش كم آبي هستند همچنين در تنش ملايم و شديد ژنوتيپ SC260 بيشترين ميزان حساسيت به تنش كم آبي را نشان داد. نهايتاٌ ايزوزيم هاي CAT، POX1، SOD1 و SOD2 و شاخص هاي H2O2، محتواي پروتئين محلول و كلروفيل برگ را مي توان به عنوان ايزوزيم ها و شاخص  هاي كارآمد معرفي نمود كه مي توان از اين شاخص ها جهت شناسايي ژنوتيپ هاي مقاوم به تنش كم آبي در برنامه هاي به نژادي ذرت بهره گرفت.