بررسي جايگاه كنتراست مكمل و وسعت از منظر يوهانس ايتن در آثار مكتب هرات با تمركز بر آثار كمال‌الدين بهزاد

يكي از نكات مهم در نگارگري دوره‌هاي مختلف اين است كه علاوه بر مضامين مشترك، اشتراك‌ بصري در استفاده از اشكال، رنگ‌هاي خالص و عناصر نمادين نيز مشاهده مي‌شود. به‌صورت خاص، رنگ يكي از ويژگي‌هاي مهم و درخورِ توجه هنر نگارگري است كه ظرفيت مهمي براي بررسي و تحقيق به شمار مي‌رود. نظريه‌هاي رنگ‌شناسي به شناخت عميق انسان از رنگ‌ها و تجربه‌هاي حسي انسان برمي‌گردد و ابزار تحليلي مناسبي براي بررسي آثار به دست مي‌دهد. يكي از اين ديدگاه‌ها، نگرش يوهانس ايتن است. با استفاده از اين ديدگاه، مي‌توان ميان دو كيفيت بصري كنتراست وسعت و مكمل، با مضامين آثار در نگاره‌ها ارتباط برقرار كرد. پژوهش حاضر در پي آن است كه به اين پرسش اصلي پاسخ دهد كه كمال‌الدين بهزاد چگونه از كنتراست مكمل و كنتراست وسعت به‌منظور ترسيم تصويري خيال‌انگيز از مضمون «عاشقانه‌عارفانه» بهره برده است. در اين پژوهش با بهره‌بردن از روش توصيفي‌تحليلي و گردآوري اطلاعات و داده‌ها به‌شيوۀ كتابخانه‌اي به اين پرسش پاسخ داده شده است و چنين نتيجه‌گيري شد كه نظريۀ‌ يوهانس ايتن دربارۀ كنتراست وسعت و مكمل رنگ، به‌خوبي به آثار نگارگري كمال‌الدين بهزاد نيز تعميم‌پذير است و نكات خاص و مهمي را از اين آثار براي مخاطب آشكار مي‌كند. در اين آثار، از كنتراست مكمل و وسعت، جهت ايجاد فضاهاي رنگي مجزا كه در عين دوبعدي بودن داراي عمق نيز باشند، استفاده شده است و هر بخش رنگي در اين نگاره‌ها، نمايشي از وقوع رويدادهاي خاص و مستقل است. هنرمند با به‌كارگيري اين تمهيدات بصري جنبه‌هاي بيانگرايي، عاطفي و خيال‌انگيزي رنگ‌ها را تقويت كرده است.