بازنمايي عزاداري در اثرِ سوگواري بر پيكر مسيح (جوتو) و نگارۀ زاري بر نعش اسكندر (شاهنامۀ بزرگ ايلخاني)

ديوارنگارۀ «سوگواري بر پيكر مسيح» به قلم جوتو و نسخه‎نگارۀ «زاري بر نعش اسكندر» در شاهنامۀ بزرگ ايلخاني (دموت)، دو نگاره با موضوع سوگواري است. هر دو اثر در تاريخ هنر به نوآوري‎هايي براي نمايش بهتر اندوه و ماتم‎زدگي صحنه شناخته ‎شده‎اند و جالب اينكه، نوآوري‎ها در دو اثر بسيار به يكديگر شبيه است. بر اساس گزارش‎هاي تاريخي برجاي‎مانده دربارۀ مراودات تجاري، سياسي و مذهبي ايران در زمان ايلخاني با دولت‎شهرهاي ايتاليا، اين پژوهش در پي امكان آشنايي هنرمندان با دستاوردهاي همسايگان خود شكل گرفته است و به‎جهت تقدم تاريخي ديوارنگارۀ مسيحي، امكان تأثيرپذيري نگارۀ ايراني را دنبال مي‌كند. بدين منظور با نگاهي توصيفي‎‎تحليلي شباهت‎ها و تفاوت‎هاي دو اثر به‎دقت بررسي و سپس اين ويژگي‎ها با يكديگر مقايسه شد (تطبيقي با نگاهي كيفي). در كنار همانندي موضوع، ظهور واقع‎گرايي و حقيقت‎نگاري، نمود حركت، بازنمايي پيكره‎هايي پشت به بيننده، نمايش عواطف و استفاده از حركات دست براي بيان احساسات از جملۀ شباهت‎ها بود. نيز آشكار شد كه دو اثر در فضاي شكل‎گيري، تركيب‎بندي، ويژگي‎هاي رنگ، جايگاه پيكره‎هاي اصلي، نمايش شدت سوگ، عناصر نمادين بازنمايي‎شده و هدف توليد با يكديگر تفاوت دارند. سپس با نگاهي تاريخي و بر اساس مستندات برجاي‎مانده (گردآوري كتابخانه‎اي)، جنبه‎هاي گوناگون روابط دربار ايلخاني (تبريز) و دولت‎شهرهاي ايتاليا در محورهاي سياسي‎تجاري، مذهبي و فرهنگي‎هنري بررسي شد و راه‎هاي ممكن تأثيروتأثرها آشكار شد. با آنكه سند مكتوبي در اثبات آشنايي هنرمندان ايراني با دستاوردهاي جوتو به ‎دست نيامد، تعدد شباهت‎هاي نوآورانۀ دو اثر در بازنمايي صحنۀ سوگواري و اسناد معتبر مراودات دو كشور، تأثيرپذيري را ممكن و مسير را بر پژوهش‎هاي بيشتر دراين‎باره مي‎گشايد.