مطالعۀ تطبيقي نگاره‌هاي بازنمايي شخصيت و پيكرۀ حضرت علي(ع) در نسخ خطي آثار الباقيه بيروني و جامع‌ التواريخ رشيدي

حضرت علي(ع) طبق آيات قرآن و روايات اسلامي، داراي فضائل بسياري است و نگارگران ايراني، در مقاطع تاريخي مختلف، تصوير ايشان را مصور كرده‌اند. در نسخه‌هاي خطي آثار الباقيه بيروني و جامع ‌التواريخ رشيدي متعلق به دورۀ ايلخاني، نگاره‌هايي از ايشان ديده مي‌شود. از آنجا ‌كه آثار الباقيه بيروني و جامع‌ التواريخ رشيدي، به‌ترتيب داراي محتوايي علمي‌تاريخي و تاريخي است، شخصيت‌پردازي‌هاي گوناگوني از حضرت علي(ع) ارائه شده است كه اهميت موضوع، ضرورت انجام پژوهش را ايجاب كرده است. اهداف پژوهش، شناخت ويژگي‌هاي شخصيتي حضرت علي(ع) در نگاره‌هاي نسخه‌هاي خطي آثار الباقيه بيروني و جامع ‌التواريخ رشيدي و شناسايي ذهنيت‌هاي تأثيرگذار در انتخاب موضوع نگاره‌هاي مرتبط با حضرت در دو نسخه است. پرسش‌ها عبارت‌اند از: 1. در نگاره‌هاي نسخه‌هاي خطي آثار الباقيه بيروني و جامع ‌التواريخ رشيدي، به كدام يك از ويژگي‌هاي شخصيتي حضرت علي(ع) توجه شده است؟ 2. انتخاب موضوع نگاره‌هاي مرتبط با حضرت علي(ع) در نسخه‌هاي آثار الباقيه بيروني و جامع ‌التواريخ رشيدي تابع چه ذهنيتي صورت گرفته است؟ در پژوهش پيش‌ رو، اطلاعات كتابخانه‌اي، اسنادي و تصويري به شيوۀ‌ توصيفي‌تحليلي با رويكرد تطبيقي بررسي شده و نمونه‌ها شامل سه نگاره از نسخۀ آثار الباقيه بيروني و دو نگاره از نسخۀ جامع ‌التواريخ رشيدي به‌صورت هدفمند انتخاب شده است. نتايج نشان مي‌دهد نگارگر در نسخۀ علمي‌‌تاريخي آثار الباقيه، به ابعاد شخصيتي حضرت علي(ع) تأكيد كرده، نظير رزمنده‌بودن، خانواده‌دوستي، جانشيني پيامبر و به‌طوركلي عقايد شيعي و در نسخۀ جامع التواريخ رشيدي، نگارگر شخصيت حضرت علي(ع) را برجسته نكرده و ديدگاهي مستندگونه داشته است و شخصيت حضرت را به‌عنوان رزمنده‌اي در سپاه اسلام نشان داده است.